Memur disiplin hukukunun ve 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun, aslında tartışma götürmemekle birlikte, disiplin amirlerince zaman zaman zorlama yoluyla uygulanan ve tartışmalı hale getirilen düzenlemelerinden biri de aynı Kanunun 135.maddesinde yer alan “İtirazın kabulü hâlinde, disiplin amirleri kararı gözden geçirerek verilen cezayı hafifletebilir veya tamamen kaldırabilirler.” hükmüdür.
Disiplin amirlerinin yetkileri; 657 sayılı Kanun, Disiplin Kurulları ve Disiplin Amirleri Hakkında Yönetmelik ve bu düzenlemeler uyarınca tüm kurumlarda çıkarılan özel yönetmeliklerle belirlenmiştir.
Buna göre disiplin amirleri;
-Disiplin soruşturması açmak ya da açtırmak,
-Disiplin soruşturması yapmak ya da yaptırmak,
-Uyarma, kınama, aylıktan kesim cezası vermek,
-Kademe ilerlemesinin durdurulması cezasını, memurun bağlı olduğu kurumdaki disiplin kurulu kararı alındıktan sonra vermek,
-Disiplin Kurulu tarafından reddedilen kademe ilerlemesinin durdurulması cezası yerine 15 gün içinde başka bir disiplin cezası vermek ya da vermemek,
-Yüksek Disiplin Kurulu tarafından reddedilen Devlet memurluğundan çıkarılması cezası verilmesinin reddedilmesi halinde 15 gün içinde başka bir disiplin cezası vermek ya da vermemek,
-Üst disiplin amiri olarak uyarma ve kınama cezalarına karşı yapılan itirazları inceleyerek cezayı kaldırmak, hafifletmek ya da itirazı reddetmek, yetkilerine sahiptirler.
Bu noktada konumuz açısından disiplin amiri;
-Yüksek disiplin kurulunca reddedilen memurluktan çıkarma cezasının yerine, ilgili memura, memurluktan çıkarma cezası,
-İl disiplin kurulunca reddedilen kademe durdurma cezası yerine, ilgili memura kademe durdurma cezası veremez.
Aynı şekilde disiplin amiri; memurun itirazı sonucu disiplin kurulunca reddedilen uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarını aynen uygulayamaz, cezayı hafifletebilir veya tamamen kaldırabilir. Bu durum, kanun maddesinde açıkça belirtildiği gibi, Devlet Personel Başkanlığının Mütalaalar Özel Bülteninde de (2013:110); “657 sayılı Kanunun 135.maddesinde itirazın kabulü halinde disiplin amirlerinin kararı gözden geçirerek daha alt ceza verebilecekleri veya tamamen ortadan kaldırabilecekleri hüküm altına alınmış olup, 657 sayılı Kanunda düzenlenen ceza türlerinden uyarma cezasına itirazın disiplin kurulu tarafından kabul edilmesi halinde bu kararın disiplin amirine gönderilmesi gerektiği ve ceza
hafifletilemeyeceğinden disiplin amiri tarafından kaldırılması gerektiği, değerlendirilmektedir.” yorumu yapılarak, konuya dair tartışmalara da açıklık getirilmiştir.
Yine hukukun temel kavramlarından biri olan ve halen yürürlükte olan 1412 sayılı CMUK’un 326. maddesi, “Hüküm yalnız sanık tarafından veya onun lehine Cumhuriyet savcısı veya 291 inci maddede gösterilen kimseler tarafından temyiz edilmişse yeniden verilen hüküm, evvelki hükümle tayin edilmiş olan cezadan daha ağır olamaz” demektedir. Doktrinde ve uygulamada aleyhe değiştirme veya aleyhe bozma, yasağı olarak anılan bu kural, sanığın aleyhe sonuçların doğmasından endişe etmeden kanun yoluna başvurma hakkını tereddütsüz bir şekilde kullanmasını sağlamayı amaçlar. Bu kural, idare hukuku ve disiplin hukuk açısından da geçerlidir.
Disiplin hukuku açısından da, disiplin cezası ile cezalandırılmış olan bir memur, itiraz hakkını kullandığında ve yetkili disiplin kurullarınca itirazı kabul edildiğinde, disiplin amiri, bu memur aleyhine olacak şekilde aynı cezayı tesis edemez, hafifletebilir veya tamamen kaldırılabilir.
