Disiplin cezaları, kamu görev ve hizmetlerinin sağlıklı, düzenli, zamanında ve gereği gibi yürütülüp yerine getirilmesini sağlamak için kanun, tüzük ve yönetmeliklerin kamu görevlileri ve hizmetlilerine emrettiği ödevleri yurt içinde veya dışında yerine getirmeyenlere, uyulmasını zorunlu kıldığı hususları yapmayanlara, yasakladığı işleri yapanlara, durumun niteliğine ve ağırlığına göre uygulanan  idari yaptırımlar olup; kamu kurumlarında çalışan görevlilerin, görevlerini yetki ve sorumlulukları dâhilinde yerine getirmelerini sağlamak ve bu görevlilerin çalışma düzeni için sağlanan şartları ve çalışma ortamını bozucu eylemlerde bulunmalarını önlemek, diğer kamu görevlilerine örnek teşkil etmek, kamu görev ve hizmetlerinin yasalarla belirlenen usul ve esaslar dâhilinde gereği gibi yerine getirilmesi ve yürütülmesi amacını taşır.i 

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 134. maddesi disiplin kurallarının oluşmasına dayanak teşkil etmekte olup, buna dayalı olarak çıkarılan Disiplin Kurulları ve Disiplin Amirleri Hakkında Yönetmelikte konuya ilişkin esaslar belirlenmiştir. İl Millî Eğitim Disiplin Kurulu, Bakanlar Kurulu veya ortak kararla atananlar  dışındaki, illerde Bakanlığa bağlı teşkilatta görevli yönetici, öğretmen, uzman ve uzman yardımcılarının 657 sayılı Kanuna göre teklif edilen “kademe ilerlemesinin durdurulması” cezasına ilişkin teklifleri ve disiplin amirleri veya atamaya yetkili amirler tarafından verilmiş olan uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarına karşı yapılan itirazları inceler ve karara bağlar. 

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 126. maddesi, disiplin cezası vermeye yetkili amir ve kurullar konusunu düzenlemiştir. Bu maddeye göre; uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezaları disiplin amirleri tarafından; kademe ilerlemesinin durdurulması cezası, memurun bağlı olduğu kurumdaki disiplin kurulunun kararı alındıktan sonra, atamaya yetkili amirler il disiplin kurullarının kararlarına dayanan hallerde Valiler tarafından verilir. Devlet memurluğundan çıkarma cezası amirlerin bu yoldaki isteği üzerine, memurun bağlı bulunduğu kurumun yüksek disiplin kurulu kararı ile verilir. 

Disiplin kurulu ve yüksek disiplin kurulunun ayrı bir ceza tayinine yetkisi yoktur, cezayı kabul veya reddeder. Ret halinde atamaya yetkili amirler 15 gün içinde başka bir disiplin cezası vermekte serbesttirler. 

Bu anlamda, il milli eğitim disiplin kurulunda görüşülen ‘Kademe ilerlemesinin durdurulması’ ve ‘Devlet memurluğundan çıkarma’ cezasının bir alt cezaya dönüştürülmesi yetkisi atamaya yetkili amir olan Valilik Makamının uhdesindedir.  

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 135.maddesi, disiplin cezalarına itiraz konusunu düzenlemektedir. Bu maddeye göre; disiplin amirleri tarafından verilen uyarma, kınama ve aylıktan kesme cezalarına karşı disiplin kuruluna, kademe ilerlemesinin durdurulması cezasına karşı yüksek disiplin kuruluna itiraz edilebilir. İtirazda süre, kararın ilgiliye tebliği tarihinden itibaren yedi gündür. Süresi içinde itiraz edilmeyen disiplin cezaları kesinleşir. İtiraz mercileri, itiraz dilekçesi ile karar ve eklerinin kendilerine intikalinden itibaren otuz gün içinde kararlarını vermek zorundadır. İtirazın kabulü hâlinde, disiplin amirleri kararı gözden geçirerek verilen cezayı hafifletebilir veya tamamen kaldırabilirler. 

Disiplin cezalarına karşı itiraz süreci sonunda da idari yargı yoluna başvurulabilir. 

Görüldüğü gibi, İl Milli Eğitim Disiplin Kurulu veya Bakanlık Yüksek Disiplin Kurulu, kademe ilerlemesinin durdurulması veya devlet memurluğunda çıkarma cezalarını karara bağlarken, teklifi kabul veya reddetme yetkisine sahiptirler. Bu teklifleri bir alt cezaya dönüştürme yetkileri yoktur. Bu yetki atamaya yetkili amir olan Valilik Makamınındır. 

Aynı şekilde disiplin kurulları uyarma, kınama, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarına itiraz durumunda da, kararlarını, itirazı kabul veya red yönünde verirler.  

Bu durumda itirazın kabulü sonrasında disiplin amirleri ve atamaya yetkili amirler, kararı gözden geçirerek verilen cezayı hafifletebilir veya tamamen kaldırabilirler. 

Kısacası, İl Milli Eğitim Disiplin Kurullarının ve Bakanlık Yüksek Disiplin Kurulunun yeni bir ceza ihdas etme yetkisi yoktur. Sadece teklif edilen cezaları kabul etme veya reddetme, disiplin cezalarına karşı yapılan itiraz üzerine de bu itirazları kabul veya reddetme yetkileri vardır.