24.01.2020 tarihinde meydana gelen Elazığ Sivrice merkezli 6.8 şiddetindeki depremde 37’si Elazığ, 4’ü Malatya’da olmak üzere 41 vatandaşımız canından olmuştu. Söz konusu depremle birlikte ilk günden itibaren Devlet erkanı, STK’lar, Belediyeler Elazığ halkını yalnız bırakmadılar. Türkiye’nin her yerinden Elazığ’a maddi manevi destek yağdı. Depremin şiddetiyle kıyaslandığında can kayıplarımıza rağmen can ve mal kaybının sayısı teselli nedeni oldu.
2011’de Van’da meydana gelen depremler bize kılavuz olsun.
Bilindiği üzere 23 Ekim 2011’de meydana gelen 7.2 şiddetindeki Van-Erciş depreminden 17 gün sonra 9 Kasım 2011’de 5.6 şiddetinde Van Edremit depremi meydana gelmiş, ilk depremin açtığı maddi ve manevi yaralar ve hatta çatlaklar, ikinci depremle büyük bir drama dönüşmüştü. Şüphesiz Van’da meydana gelen depremden çıkarılması gereken dersler var. Millet olarak Van depreminden; daha öncesinde de 17 Ağustos 1999 depreminden edindiğimiz acı dersler Elazığ depreminde daha akılcı davranmak için bize yol göstermelidir.
24 Kasım 2020’deki Elazığ Depremi sonrasında muhtemelen Elazığ ve çevresinde yeni depremler olabilir; bu asla insanları korkutmak, yıpratmak anlamına gelmemelidir. Ancak unutulmamalıdır ki ülkemizin kaynakları en verimli kullanıldığı takdirde akılcı davranılmış olur. Bugün Elazığ’da herhangi bir deprem fırsatçılığına yer verilmeden Elazığ’a yönlendirilen yardımlar doğru kullanılmalıdır.
Depremle ilgili yapılacaklardan bazıları şöyle sıralanabilir:
1- Öncelikle şehirde hayatın devamının sağlanabilmesi için tek bir canın kıymeti göz ardı edilmeden en güvenli bir biçimde bütün binaların deprem incelemelerinin en kısa sürede tamamlanması, gerçek sonuçlara göre hareket edilmesi, ağır hasarlı, orta hasarlı raporların bir takım ilişkiler kullanılarak daha hafif raporlara dönüştürülmesine yönelik girişimlerin bilinerek söz konusu girişimlerin ve girişimlere izin verenlerin şiddetle cezalandırılması gerekir.
2-Şehrin en kısa sürede normal hayatına dönmesi için eğitim öğretim kurumlarının titizlikle incelenmesi, yıkılması gerekli okul bina ve eklentilerinin ivedilikle yıktırılması, İl Milli Eğitim Müdürlüğü binasının karargah kabilinden sağlam bir binada yeniden acilen oluşturulması gerekir.
3-Şehrimizde yaşayan yabancı kökenlilerin; Suriyeli, Iraklı Afganlar başta olmak üzere acilen deprem bölgesinden uzakta oluşturulacak yerleşim bölgelerine naklinin gerçekleştirilmesi gerekir. Van depreminde de şehirdeki yabancılar başta Konya olmak üzere başka şehirlere nakledilmişlerdi.
4-Camilerin fiziki durumlarının acilen kontrolünün sağlanması; yeni yapılacak camilerde minarelerin belli bir yüksekliği aşmaması ve camilerin tek katlı birden çok çıkışı bulunan binalar olarak planlanması konusunda tedbirin alınması gerekir. Bilindiği üzere Peygamber Efendimizin zamanında mescitlerin minaresi yoktu.
5-Öncelikle Elazığ’a tayinle gelmek isteyen memurlara ve Elazığ’dan tayinle başka illere atanmak isteyen memurlara 657 sayılı DMK ile tayin hakkının verilmesi gerekir. Yine Van Depreminde görüldü ki memurları deprem merkezinde boşu boşuna tutmanın kamuya faydası bulunmamaktadır. Elazığ ilinde bulunan yerli kaynaklar memur ihtiyacını karşılar düzeydedir. Ayrıca Elazığ’da görev yapan devlet memurlarına Van’da olduğu gibi ikramiye desteği verilmelidir.
6-Elazığ Belediyesinin Elazığ’da zemin etüdüne göre dikey yapılaşmayı en aza indirgeyecek tedbirleri alması, tek katlı müstakil evlerin teşvik edilmesi gerekir. Caddelerin ve sokaklarının genişliğinin maksimumda tutularak şehir planlarının orta vadede güncellenmesi gerekir.
7-Elazığ merkezdeki nüfus yoğunluğunun başlangıçta merkeze bağlı köylere olmak üzere yönlendirilmesi, için gerekli tedbirlerin alınması gerekir.
8-Çadır kentler yerine öncelikli olarak konteyner kentlerin oluşturulması gerekir.
9-Depremden etkilenen köylerde özellikle barınmanın devam ettiği evlerin öncelikli olarak yenilenmesi için tedbirlerin alınması gerekir.
10-Elazığ Belediyesinin şehrin bütün mahallelerinde ihtiyaca göre tek katlı fırınların acilen yapımı için alanlar belirleyip ihale yoluyla satış yaparak çok katlı binaların altında bulunan fırınların kapatılması konusunda fırıncı esnafını yönlendirmesi gerekir. Çünkü fırınların, altında bulundukları binaların beton ömrünü bitirdiği bilinmektedir.
11-Tarihi binaların depremden etkilenip etkilenmediğinin tespiti sonrası söz konusu binaların bakımı restorasyonu tamamlanana kadar gerekli güvenlik tedbirlerinin ivedilikle alınması gerekir.
12-Kalıcı konutların yapılacağı alanların depremselliğinin incelenerek ivedilikle ihale süreçlerine geçilmesi, hak sahiplerinin adaletle belirlenmesi için hukuki tedbirlerin alınması gerekir.
13-Şehirdeki sınai ve ticari kurum ve kuruluşların bina güvenliklerinin sağlanması gerekir.
14-Deprem fırsatçılığının önüne geçmek için en küçük meta’dan konut alım satım ve kiralama işlerine kadar gerekli tedbirlerin alınması gerekir.
15-Şehrin genel asayişinden, çadır kentler ve oluşturulacak konteyner kentlerin asayişinin planlanması gerekir.
Depremin acılarının paylaşılması depremin olumsuz etkilerini en aza indirecektir. Allah sabr- ı cemil versin. Allah aziz şehri muhafaza eylesin…
