Okullarımızda demokrasi eğitiminin ve demokrasi kültürünün gelişip yerleşmesi, ülkemizde de demokrasi kültürünün gelişmesine doğrudan katkı sağlar.
1739 Sayılı Milli Eğitim Temel Kanununun, ‘Türk Milli Eğitiminin Temel İlkeleri’ başlıklı ikinci bölümünde yer alan 11.maddede ‘Demokrasi eğitimi’ düzenlenmiştir. Buna göre; “Güçlü ve istikrarlı, hür ve demokratik bir toplum düzeninin gerçekleşmesi ve devamı için yurttaşların sahip olmaları gereken demokrasi bilincinin, yurt yönetimine ait bilgi, anlayış ve davranışlarla sorumluluk duygusunun ve manevi değerlere saygının, her türlü eğitim çalışmalarında öğrencilere kazandırılıp geliştirilmesine çalışılır; ancak, eğitim kurumlarında Anayasada ifadesini bulan Atatürk milliyetçiliğine aykırı siyasi ve ideolojik telkinler yapılmasına ve bu nitelikteki günlük siyasi olay ve tartışmalara karışılmasına hiçbir şekilde meydan verilmez.”
Bu anlamda, 2 Ağustos 2018 tarihinde imzalanan, Avrupa Birliği ve Avrupa Konseyi ortak finansmanı ile yürütülen ‘Temel Eğitimde Demokrasi Kültürünün Güçlendirilmesi Projesi’ önemli adımlardan birisidir. Bu projenin amacı; temel eğitim kurumlarına devam eden öğrenciler ve okullarda görev yapan tüm personel ile ailelerin de proje sürecine dâhil edilerek, evrensel temel değerlerin yanı sıra temel hak ve özgürlükleri içine alan demokratik bir okul kültürünü eğitim sistemine yerleştirmek ve toplumun genelinde demokratik kültür uygulamalarını güçlendirmek, olarak belirlenmiştir.
Projenin hedef kitlesini okul öncesi, ilkokul ve ortaokul kademelerine devam eden öğrenciler oluşturmaktadır. Proje, belirlenen tarihte, 10 ilde toplamda 110 okulda uygulanmaya başlanmış ve halen devam edilmektedir. Proje süresi 36 aydır.
Proje hedeflerine ulaşmaya yönelik çalışmalar üç aşamada uygulanmaya başlanmış ve devam etmektedir. Bunlardan ilk ikisi, Demokratik Okul Kültürü el kitabı baz alınarak okullarda demokratik kültürün güçlendirilmesi ve aynı zamanda diğer kilit aktörlerin yanı sıra dördüncü sınıflara yeni getirilen zorunlu “İnsan Hakları, Vatandaşlık ve Demokrasi” dersini verecek öğretmenlerin eğitilmesinden oluşacaktır. Bununla eş zamanlı olarak, demokrasi ve insan hakları değerlerini teşvik etmek için sosyal ağlar, medya vb. tekniklerden faydalanılarak bir farkındalık oluşturma kampanyası başlatılacaktır. Ayrıca öğretmen ve okul ağları da oluşturulacaktır.
Proje Kapsamında 4 ana sonuca ulaşılacağı düşünülmektedir. Bu sonuçlar;
-İnsan haklarına ve demokrasiye ilişkin farkındalık eşliğinde demokratik kültür yetkinliklerinin temel eğitim sistemine ve okul uygulamalarına dâhil edilmesine yönelik bir stratejik eylem planı için politika önerileri geliştirilmesi.
-Temel eğitim kurumları için insan hakları, demokrasi ve evrensel temel değerlere dayanan eğitim materyalleri geliştirilmesi.
-Temel eğitimde görev yapan okul öğretmenleri ve eğitim uygulayıcıları demokratik kültür yetkinlikleri ile donatılması.
-Temel eğitim kurumlarının yanı sıra okul toplulukları ve toplumun demokratik okul kültürüne ilişkin farkındalığın ve anlayışın arttırılması.
Bu projenin, demokrasi eğitimine ve demokratik okul kültürüne katkı yapacağını ve pilot uygulamanın sonuçlarına göre bütün temel eğitim kurumlarına yaygınlaştırılacağını düşünüyoruz.
Kaynaklar
Avrupa Birliği Program Ofisi. https://www.coe.int/tr/web/ankara/joint-project-on-strengthening-democratic-culture-in-basic-education#{%2233394687%22:[2]}
