Abdullah DAMAR
Örgütsel İklim Nedir, Çeşitleri Nelerdir?
Örgüt iklimi, işlerin yapıldığı ortam koşullarını yansıtır. Bu bağlamda örgüt iklimi; örgütlerin, bireysel ve çevresel özellikleriyle örgütlerdeki insan davranış ve ilişkilerinin oluşturduğu ortam olarak ifade edilmektedir. Bir başka deyişle örgüt iklimi; örgütün kişiliğini oluşturan, örgütü diğer örgütlerden ayıran, örgütü betimleyen, örgüte egemen olan, örgütün iç çevresinin oldukça kararlı, değişmez, sürekli niteliğine sahip ve örgütte bulunan bireylerin davranışlarını etkileyen ve onlardan etkilenen, somut olarak gözle görülüp elle tutulamayan, ancak örgüt, içindeki bireylerce hissedilip algılanabilen ve bütün bu özellikleri içine alan psikolojik bir terimdir.i
Bu anlamda örgüt iklimi, açık, canlı, sıcak, soğuk, uysal, gayrı resmi, düşmanca, katı ve kapalı gibi sıfatlarla ifade edilebilir.
Kimi kuramcılar örgüt kültürü ve örgüt iklimini örtüşen kavramlar olarak görmektedirler fakat bakıldığında örgüt kültürü köklerini sosyoloji ve antropolojiden alırken, okul iklimi psikoloji ile daha çok ilgilidir.
Örgüt iklimi, çalışanların organizasyona ilişkin algıları olarak, kavramsallaştırılmıştır. Bireyler içinde bulundukları organizasyondan aldıkları bilgiler, ortam koşulları gibi birçok yol ile organizasyona ilişkin algılar elde ederler. Birey, iklimi iş yönelimli, yenilik yönelimli, ya da destekleyici olarak algılayabilir. Bireyin iklime ilişkin bu ve buna benzer algıları, organizasyona ait değişkenlere bağlı olarak farklılaşacaktır. Genellikle kişinin iklimi destekleyici, ödüllendirici olarak algılaması onun yaratıcı davranışını arttırmaktadır.
Örgüt iklimi yaratıcılığın ve girişimciliğin oluştuğu yerdir. Örgütsel yapılar, işin niteliği, görev tanımları, yönetimin tutumu, insan kaynakları uygulamaları ve grup kültürü gibi birçok unsur iş çevresinin doğasını oluştururken, yaratıcılığı da etkiler. Yapılan birçok araştırma örgütlere rekabet avantajı sağlayan yaratıcılığın bireysel özellikler ile ilişkili olduğu kadar içinde bulunulan iş çevresi koşulları ile ilişkili olduğunu göstermektedir.
Örgüt iklimi ile ilgili çalışma yapan eğitimcilere göre, okullarda yaygın olarak biline dört iklim yapısı bulunmaktadır.ii Bunlar;
-Açık ve kapalı iklim kavramı,
-Örgütsel sağlık yapısı kavramı,
-Okul çevrelerinin sağlıklı değerlendirilmesi kavramı,
Öğrenci kontrollü ideoloji kavramı, şeklindedir.
i Aydan Yüceler. Örgütsel Bağlılık ve Örgüt İklimi İlişkisi: Teorik ve Uygulamalı Bir Çalışma*Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi • 22 / 2009
ii Eğitim Yönetimi. Fred C. Lunenburg. Allan C. Ornstein Nobel Yaynevi-2013