Muhafazakârlaşmıyoruz, Aksine Sekülerleşiyoruz!

Birçok yazımızda ifade ettiğimiz gibi din ve devlet işlerinin ayrılması, devletin din kurallarına dayanmayıp, pozitif hukuka dayanması; devletin ve dinin birbirinden  bağımsızlaşması; devletin din ve inançlar karsısında tarafsız olması; dinsel görüş ve kurumların siyasal otoritenin dayanağı olmaktan çıkarılması, devlet otoritesinin ve siyasal otoritenin meşruluğunun tanrısal değil, dünyevi bir kaynağa yani halka dayanması; bilginin referansının tanrısal olmaktan çıkarılıp, tamamen beşeri-rasyonel bir temele oturtulması anlamına gelen laiklikle; belli bir zaman dilimi içerisinde, modernleşmenin etkisi ile dinin, dinimsi mekanizmaların ve batıl inançların toplumsal düzeydeki prestijlerinin ve topluma etki etme güçlerinin göreceli olarak azalması anlamına gelen sekülerleşmenin karıştırılması sonucu bir kavram kargaşası yaşanıyor ve bunun sonucunda sağlıklı tartışma süreci yürütülemiyor.

Oysa laiklik, üstyapı kurumlarından biridir ve kurumlara, yasalara, devlete, hukukun ve bilginin kaynağına ilişkindir. Toplumsal yaşamla ve toplumsal yaşamın belirlenmesi ve düzenlenmesi ile ilgisi yoktur. Toplumsal alanı ve insanları ilgilendiren kavram ise sekülerleşme veya muhafazakârlaşmadır. Bu iki kavram adeta birbirinin zıddıdır.

MAK Danışmanlık kurumunun, ilkini 03-10 Temmuz 2015, ikincisini de 12-18 Haziran 2017 tarihlerinde yaptığı ‘Toplumun Din Algısı ve Dine Bakışı’ başlıklı iki araştırmanın benzer sorularının karşılaştırılması ilginç sonuçlar ortaya koyuyor. Bu sorular ve verilen cevapları oransal olarak karşılaştırmaya çalıştık, durum şu şekilde;[i]

1-Hangi sıklıkta namaz kılıyorsunuz?

2-Ramazan ayında oruç tutuyor musunuz?

3-Öldükten sonra dirileceğinize(Ahirete) inanıyor musunuz?

4-Hangi sıklıkta camiye gidersiniz?

5-Orijinal metninden Kur’an’ı okuyabiliyor musunuz?

6-Herhangi bir cemaate veya tarikata bağlı bulundunuz mu?/Bulunuyor musunuz?

7-İslam ülkelerinin (Hıristiyan ülkelerin dini lideri papalık gibi) HALİFELİK benzeri bir dini liderliğe ihtiyacı olduğunu düşünüyor musunuz?

Sorulara her iki dönemde verilen cevapları değerlendirecek olursak karşımıza şöyle bir tablo çıkar;

Hangi sıklıkta namaz kılıyorsunuz, sorusuna verilen cevaplara bakıldığında, düzenli namaz kılanların sayısının azalmasına karşın, namaz kılmayanların sayısında artma olmuş;

Ramazan ayında oruç tutuyor musunuz, sorusuna verilen cevaplarda, düzenli oruç tutanların oranı azalmasına karşın, oruç tutmayanlarda fazla bir değişme olmazken, ara sıra tutanlarda artış olmuş;

Ahirete inananlarda azalma olurken, inanmayanlarda artış olmuş;

Camiye gidenlerde azalma olurken, gitmeyenlerde artış olmuş;

Kur’an okuyanlarda cevap şıklarının değişmesinden kaynaklı farklılıklar olmuş ancak okumayanlarda çok yüksek bir artış tespit edilmiş;

Cemaat ve tarikatlara mensubiyet konusunda önemli bir azalma olmuştur.

Yalnızca İslam ülkelerinin (Hıristiyan ülkelerin dini lideri papalık gibi) HALİFELİK benzeri bir dini liderliğe ihtiyacı olduğunu düşünüyor musunuz, sorusuna verilen cevaplarda ‘Evet’ oranının yükseldiğini ve kararsızların ‘Evet’ lehine görüş değiştirdiği görülmüştür. Bu durumun, Ortadoğu’da ve dünyanın diğer ülkelerinde yaşanan din soslu savaşların etkisiyle olduğu düşünülebilir.

Bu sonuçlar; kapitalistleşme, bilimsel ilerlemeler ve kentleşmenin etkili olduğu Türkiye’de iktidarda AKP gibi bir parti olmasına rağmen, sekülerleşmenin hız kesmeden devam ettiğini gösteriyor.