Lider, hedeflere ulaşma yolunda süreçlere rehberlik etme, izleyenlerine karşı etkili bir yönetim gösterme ve örgütünü etkili bir şekilde yönetme faaliyetlerinin tümünü yürüten kişi olarak tanımlanabilir.
Liderlik ise bir grup veya yapı içinde yer alan insan grubunu yönlendirme ve etkileme süreci olarak tanımlanabilir.
Öğretmen liderliği ise sınıf içinde ve sınıf dışında liderlik davranışları sergileyen, öğrencinin başarısı için daha etkili öğretim yöntem ve uygulamaları geliştiren ve bunları diğer meslektaşları ile paylaşan; sınıfındaki öğrencilerin kendilerini gerçekleştirmelerini sağlayan ve okuldaki diğer arkadaşlarını da motive eden; okuldaki eğitim öğretim süreçlerini çağın gerekleri doğrultusunda dönüştüren, okulu ve toplumu da gelişim ve dönüşüm noktasında etkileyen bir süreç olarak tanımlanabilir.
Öğretmen liderliği ile ilgili tarihsel süreç incelendiğinde üç temel anlayışın olduğu görülür. İlki, karar vericilerin geliştirdiği öğretim programı ve eğitim politikalarını uygulayan bir pozisyon algısı üzerine kurulmuştur. İkincisi, kararlara katılımın olduğu, kollektif görev icra etme takım liderliği, program geliştiriciliği ve diğer meslektaşlarını geliştiren pozisyonda olan bir öğretmen anlayışı gelişmiştir. Üçüncüsü ise sınıf içinde ve okulda eğitsel rollerin ağır bastığı, öğretmenlerin öğretimsel bilgilerini birbiriyle paylaştığı, öğretmeni pedagojik rollerin içine çeken yaklaşımdır. Bu anlayışta öğretmen sınıfının lideridir.
Öğretmen liderliğinin rollerine bakıldığında dört boyut ön plana çıkar;
-Öğretmenin sınıfını ve okulunu değiştirme, dönüştürme bağlamında dönüştürücülük rolü,
-Öğretmenin okuldaki süreçlere katılma anlamında katılımcılık rolü,
-Bilgiyi transfer etme ve öğretim süreçlerine aktarma anlamında aracılık ve aktarıcılık rolü,
-Okuldaki diğer paydaşlarla iletişim kurma ve karşılıklı öğrenme rolü.
Kuşkusuz lider öğretmenlik konusunda çok şey söylenebilir. Ancak önemli olan kamuda ve özel sektörde görev yapmakta olan bir buçuk milyona yakın öğretmenin, lider öğretmenliğin neresinde olduğudur.
-Siz hiç çevrenizde okulunu değiştirmeye ve dönüştürmeye çalışan öğretmen figürüyle karşılaştınız mı?
-Siz hiç gönüllü olarak okuldaki kurul ve komisyonlarda o görevin hakkını vererek görev alan bir öğretmenle karşılaştınız mı?
-Siz hiç yaptığı çalışmaları meslektaşlarıyla paylaşan, onları etkileyen, karşılıklı öğrenme etkinlikleri organize eden öğretmenlerle karşılaştınız mı?
Maalesef bu sorulara, meslektaşlarımızın çoğunluğu tarafından cevap vermek mümkün değildir!
Öğretmenlerin, lider öğretmenlik özellikleri sergilemesinin önünde de kuşkusuz çok önemli engeller de vardır. Ancak meslektaşlarımızın zor olanı başararak, kendilerinden beklenen davranışları göstermeleri, liderlik özelliklerini okulun bütün süreçlerinde etkin olarak kullanmaları çok önemlidir.
Kaynaklar
Dr.Kasım KARATAŞ. Eğitim ve 21. Yüzyıl Becerileri.
