Daha önceki yazılarımızda açık okul iklimini; amaçları doğrultusunda hareket eden ve üyelerinin toplumsal ihtiyaçlarını tatmin eden enerjik, canlı örgüt; kapalı okul iklimi ise; büyük oranda ilgisizlik, örgütsel gerileme, neşe düşüklüğü, toplumsal ihtiyaçların ve iş doyumunun karşılanmadığı örgütler olarak tanımlamıştık.

Bu tanımlamalardan yola çıkarak her iki okul ikliminde de müdür ve öğretmen davranışlarının nasıl olduğu konusuna bakacak olursak şöyle bir görünüm ortaya çıkar;

Açık okul ikliminde, mesafe koyma konusunda, müdürün formal ve kişisel olmayan davranışları geri plandadır. Her şeyi kurallara uygun olarak yapmaz ve öğretmenlerle arasına sosyal bir mesafe koymaz.

Üretime vurgu konusunda; müdür, öğretmenleri denetleme konusunda rahat ve çok talimatlar, görev hatırlatmaları konusunda esnek ve gevşektir. Baskı konusunda, öğretmenler için oluşturduğu örnek aracılığıyla onları harekete geçirmeye çalışır. Önemseme konusundaysa, müdür, öğretmenlere birer insan olarak insancıl davranışlar sergiler.

Kapalı okul ikliminde müdür davranışları her konuda bunun tam tersidir. Yani müdür; formal ve kişisel olmayan davranışları ön plana çıkarır, her şeyi kurallara uygun olarak yapar, öğretmenlerle arasına sosyal bir mesafe koyar, öğretmenleri sıkı denetler, görevlerini sık sık hatırlatır, öğretmenleri, makinenin birer dişlisi olarak görür ve onlara insancıl davranış sergilemez.

Açık okul ikliminde öğretmenler arasında samimi ilişkiler vardır ve bu ilişkiler sayesinde arkadaşça sosyal ilişkiler geliştirirler. Mutlu ve morallidirler, ihtiyaçlarının karşılandığı duygusuyla dolu olduklarından, başarma güdüsü de üst seviyededir.

Okulda engellenmediklerini düşünürler, bu anlamda kurul ve komisyonlara katılma konusunda heveslidirler. Okulda görev yapmak haz verici bir duygu olduğundan başka okullara gitmek bir yana mutlu bir şekilde görev yapmaya devam ederler.

Kapalı okul ikliminde ise öğretmenler mutsuz, moralsiz, sosyal ilişkilerden yoksun, başarma güdüsü düşük, kurul ve komisyonlarda görev almak istemeyen ve bir an önce okuldan uzaklaşmak isteyen bir yapıya sahiptirler.

Eğitimci dostlar, bir an için görev yaptıkları okuldaki müdür ve öğretmen davranışlarını göz önüne getirdiklerinde nasıl bir tabloyla karşı karşıya olduklarını anlayacaklardır. Mesleki deneyim ve gözlemlerimize dayanarak ifade etmek isteriz ki; eğitim sistemimizdeki okullarımızın büyük bir çoğunluğu kapalı okul ikliminin özelliklerini göstermektedir.

Temennimiz, bu görünümün açık okul iklimi lehine değişmesidir.

Kaynaklar

Eğitim Yönetimi. Fred C. Lunenburg. Allan C. Ornstein Nobel Yaynevi-2013