Eğitim Yöneticiliği Konusunda Önerilerimiz
Şuurlu Öğretmenler Derneği Erzurum Şubesi olarak yapılacak değişikliğin anlamlı ve önemli olduğunu ancak bazı temel değişiklikler yapılmadığı sürece şekli değişikliklerin bir anlam ifade etmeyeceğini ifade etmek istiyoruz.
Bakanlığımız Mevzuatında yöneticilik ikinci görev olarak tanımlandığını görmekteyiz. Bu, eğitim kurumu yöneticiliğini meslek değil meşgale olarak görmek, uzmanlaşmasını istememek, önemli ve değerli görmemek, profesyonellikle yapılmasını engellemek olduğunu uygulamada gördük. Sorunu görmek ve çözmek noktasında doğru hamle, eğitim kurumu yöneticiliğine mahsus kadro oluşturmak ve yöneticileri bu kadrolara atamak çözümün başlangıcı olacaktır.
Yönetici atama işlemleri yaz aylarında Temmuz-Ağustos içinde tamamlanmalı okullar açılmadan 1 ay önce tüm atamalar bitmiş olmalıdır. Okullar açıldıktan sonra yapılan iş ve işlemler eğitimi ciddi derecede aksatmaktadır.
Bakanlığımızın bu alanda yaptığı düzenlemeler bir devamlılık içermemektedir; yapılan düzenlemeler birbirini geçersiz kılmakta, aynı zamanda geri dönüşleri de beraberinde getirmektedir. Dolayısıyla mevzuat düzenlemelerine kurumsal bir birikimin yansıdığını söylemek mümkün görünmemektedir. Hukuki süreçlerin dikkate alınmaması ve düzenlemelerin hukuki açıdan getireceği sonuçların öngörülmemesi, bu kapsamdaki eksikliklerin başında gelmektedir.
İkinci olarak, Türkiye’de eğitim yöneticilerinin atama ve istihdam süreçleri şekli düzenlemelere tabi tutulmaktadır. Diğer bir deyişle liyakatin nasıl sistemin temel prensibi haline getirilebileceği, bilgi, beceri ve yeterliklerin nasıl daha nitelikli bir şekilde değerlendirebileceği, tartışmaların asıl odağını oluşturmamakta veya doğrudan bu amaca hizmet etmemektedir.
Bu durum aynı zamanda eğitim sisteminin ve yerel düzeyde kurumların eğitim yöneticilerinden beklentilerinin etkin bir şekilde karşılanamamasının da sebebi haline gelmektedir.
Son olarak ise, atama süreçlerinin siyasi etkilere açık olması hesap verebilirlik, şeffaflık, liyakat ve adalet ilkelerinin yadsındığını açıkça göstermektedir.
Bakanlığımız yaptığı tüm işlemlerde ve atama işlemlerinde dikkat edeceği en önemli hususların başında işlemlerin her devresinde şeffaflık esas olmalıdır.
ÖĞ-DER ERZURUM ŞUBESİ OLARAK BAKANLIĞIMIZA EĞİTİM YÖNETİLERİ VE EĞİTİMCİLERLE YAPTIĞIMIZ İSTİŞARELER SONUCU ÇIKAN ÖNERİLERİ AKTARMAK İSTİYORUZ.
1- Okul yöneticiliklerine atamalar görevlendirme şeklinde değil objektif kriterler gözetilerek atama yoluyla yapılmalı. Mülakat yerine idarecilik süresi, yüksek lisans, alınan eğitim, seminer ve kurslar, STK çalışmaları gibi objektif kriterler olmalıdır. İlla mülakat yapılacaksa mevcut haliyle değil başarılı idarecileri belirleyebilecek ölçü ve planlamalarla yapılmalıdır. Mülakat sınavı sorularının idarecilikle pek alakası olmuyor.
2- Okul yöneticilerine okul yönetiminde ihtiyaç duyulan hukuki, mali ve diğer teknik hususlarda hem göreve başlarken hem de belli aralıklarla sürekli hizmeti çi eğitimler verilmeli bu doğrultuda ciddi adımlar atılmalıdır. Amacı okul yöneticilerini görevlerini yerine getirebilecek becerilerle donatmaktır.
Eğitim liderleri liyakat sahibi olmalı, bunun için hizmet öncesinde bireyselleştirilmiş hizmet içi eğitimlerle ve oryantasyonlarla sistem tarafından desteklenmeli, atama ve istihdam süreçleri ise bu donanımı doğru bir şekilde ölçüp değerlendirebilecek, kıymetlendirecek bir yapıya kavuşturulmalıdır. Yönetici liderlik akademileri kurularak programları yönetim, takım kurma, iletişim ve liderlik becerileri, okul gelişimi, okul kuralları ve organizasyonu gibi modüllerden oluşan eğitimler verebilir.
3-Okul yöneticilerinin özlük hakları ve maaşları da iyileştirilerek Genel İdare Hizmetleri sınıfına geçirilmeleri sağlanmalı ve bu yolla idarecilere kadro verilmelidir. (Yani yöneticilik meslek olmalı). Yöneticilerin maaşları ek derslerini de kapsayacak şekilde bir bütün halinde olmalıdır. Yönetici maaşları en alt kademeden başlamak kaydıyla artış göstermelidir.
4-Okul yöneticilerinin 4 yıl sonunda ve 8 yıl sonunda tayin hakkı olmalıdır. Deneyimli ve tecrübeli bir müdürün başka bir ile, ilçeye veya okula tayin istemesi durumunda öğretmen olarak gitmesi hem ilgili kişi için sıkıntı olmakta hem de bakanlığın yetişmiş elemanı her şeye yeniden başlatılmaktadır.
5-Sadece okul yöneticilerine değil öğretmen ve okul personeline de rotasyon getirilmelidir.
6-Ortaokul ve liselerde yöneticilerin ders yükümlülüğü zorunluluğu uygulamasına son verilmelidir.
7-Her zaman gündeme gelen liyakatin tanımı yapılmalı ve ilgili yönetmelikte yer almalıdır.
8-Her okula memur ataması yapılarak yöneticilerin eğitim ve öğretim faaliyetlerine daha çok odaklanması sağlanmalıdır. Okulların boya, badana, inşaat tamir bakım işleri için kaynak aktarılmalıdır. Okulların öğrenci sayısı ve büyüklüğüne göre ödenek gönderilmeli idareciler bu anlamda veli ve öğretmenlerle yüz göz edilmemeli. Ya da uygulanabilir olmak kaydı ile Aile birliği kararı ile belli miktarda bağış veya aidat serbest hale getirilmelidir.
9-Yönetici atamalarında doktora ve yüksek lisansı olanlar 1.önceliğe sahip olmalıdır. Okul yöneticisi ve liderliği için üniversitedeki programlar okulların ihtiyaçlarına cevap verecek eğitimden maalesef uzak durumdadır.
10-Başarı belgeleri fetö döneminde ve sonrasında genelde torpil gözetilerek verildiği için atamalarda ölçü olmamalıdır. Ödüllendirmeler için objektif kriterler belirlenmeli. Şeffaf olunmalıdır.
11-ÖSYM'nin yaptığı sınav soruları adayların liderlik ve yöneticilik yeterliklerinin yanı sıra temel yetkinliklerini ölçmekten çok uzak yapılmaktadır.
Okul yöneticisi ve liderliği için üniversitedeki programlar okulların ihtiyaçlarına cevap verecek eğitimden maalesef uzak durumdadır.
12-Yönetici ve öğretmenlerin de hem atama hem de yükselmede psikolojik testlerden geçirilmesi, yeterli düzeyde olamayanların başka alanlarda değerlendirilmesi gerekmektedir.
13-Proje okullarının yönetici atamaları da torpil oluşturmaması ve hakkaniyet ilkesi gereği diğer okullarla birlikte yapılmalı. Her yönetici adayı belli kriterlerle başvurabilmelidir.
14-Okul Müdürlerine performans ödül sistemi getirilmeli. Okulu tüm yönleriyle geliştiremeyen idarecilerin görevlerine belli süre sonunda son verilmelidir. Emsal okullara göre fark oluşturan yöneticilere mutlaka ödüllendirme sistemi olmalıdır.
15- 8 yıl idarecilik sonrası yöneticinin hakkı saklı olmalı yeniden sınava tabi tutulmamalıdır.
16- Taslak metinde belirtilen Şube Müdürlüğü sınavı için müdür baş yardımcılığı ve müdür yardımcılığını 5 yıl yapanların da sınava girmeleri şeklinde düzeltilmelidir. 5 Şubeli bir okulda müdürlük yapan bir kişi Şube Müdürlüğü sınavına girerken 30-40 sınıflık okulda müdür başyardımcılığı ve yardımcılığı yapan kişi giremiyor. Şube Müdürlerine de istifa ettikleri zaman okul müdürlüğü hakkı verilmelidir. İl Müdür yardımcıları da şube müdürleri gibi rotasyona tabi tutulmalıdır.
Abdullah İKİNCİ
ÖĞ-DER Erzurum Şube Başkanı
