Bilindiği üzere 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun devlet memurlarının ödev ve sorumluluklarının açıklandığı 2. Bölümde yer alan Basına bilgi veya demeç verme başlıklı 15. maddesinde “Devlet Memurları, kamu görevleri hakkında basına, haber ajanslarına veya radyo ve televizyon kurumlarına bilgi veya demeç veremezler. Bu konuda gerekli bilgi ancak bakanın yetkili kılacağı görevli illerde valiler veya yetkili kılacağı görevli tarafından verilebilir” hükmü yer almaktadır. İlgili maddeden de anlaşılacağı üzere devlet memurlarının yürütmüş oldukları kamu görevleri ile alakalı basına bilgi vermeleri yetkili amirlerden izin almalarına bağlanmıştır. İlgili kanunun 15. maddesinde yer alan hususlara aykırı hareket eden memurlara ise yine aynı kanunun 125. maddesinin (m) bendinde , “Yetkili olmadığı halde basına, haber ajanslarına veya radyo ve televizyon kurumlarına bilgi veya demeç vermek…” fiili kınama cezasını gerektiren fiil ve haller arasında sayılmıştır.
Ancak devlet memuru olarak görev yapanların basına vermiş olduğu her demeç yasak kapsamında mıdır? Devlet memuru basına yapacağı her açıklama için kurumundan veya amirinden izin almak zorunda mıdır?
Konuya ilişkin olarak Danıştay Başkanlığı 12. Dairesinin 2013/4 Esas ve 2016/2974 karar nolu kararında memurların basına bilgi vermesinin sınırlarını ve kapsamını belirleyen örnek bir karar verilmiştir.İlgili karar incelendiğinde devlet memuru olanların basına hangi konularda bilgi verebileceği hangi konularda bilgi veremeyeceği hususunda gerekli açıklamalar yapılmıştır.İlgili karara göre
-Devlet memuru olarak görev yapanların kamu görevleri ile alakalı olarak basına verecek oldukları bilgilerde kurumlarından veya amirlerinden izin almaları gerektiği,
-Devlet memuru olarak yapmış olduğu kamu görevi ile alakalı olmayan konularda demeç veren memurun kurumundan izin almasına gerek olmadığı,
-Devlet memurunca kamu göreviyle alakalı olmayan hususlardaki basına verilen demecinde veya açıklamasında Anayasal ifade özgürlüğünün sınırlarını aşan veya kanunlarca suç teşkil eden bir durum yoksa ilgililere disiplin cezası verilmesinin mümkün olmadığı yönünde karar verilmiştir.
ÖRNEKLER
Maliye Bakanlığında maaş artışlarına ilişkin çalışma yapan bir birimde görevli bir memurun maaş artışlarının ne/nasıl olacağına dair basına bilgi vermesi suç, ancak maaş artışlarına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararının yayımlanmasından sonra yapılan zammın düşük olduğunu ve geçinmesinin zor olduğunu bir basın organına açıklaması suç değildir.
Yine bir denetim görevlisinin yaptığı denetime ilişkin bilgiler vermesi suç olmakla birlikte, denetimin hizmetin kalitesini yükselteceği veya denetim yöntemlerinde bir yöntem değişikliği önermesi veya denetimin hizmetinin zorunlu olduğu yönünde basın organlarına yapacağı açıklamalar suç değildir.
Aynı şekilde bir Devlet Personel Uzmanının hazırlık çalışma grubunda yer aldığı 657 sayılı Reform tasarına ilişkin bilgi vermesi suç ancak bu reform çalışmasıyla ilgili olmaksızın, 657 sayılı Kanunun aksayan yönlerine ilişkin bilimsel içerikte makale yayınlaması televizyon ve gazetelere açıklama yapması suç değildir.
Bir öğretmenin okul içindeki idari işleyişe (örneğin okul müdürünün işleri nasıl yürüttüğüne ilişkin bilgi vermesi) ilişkin basına bilgi vermesi suç ancak mesleğin daha ileriye gitmesine ilişkin öneriler sunması, maaş artışlarını eleştirmesi suç değildir.
