2024 yılında çalışanlar ve emekliler için yapılması beklenen düzenlemeler neler?
Sosyal güvenlik sisteminin sorunlarını ve bunlara ilişkin çözüm önerilerini birçok kez dile getiren Cumhuriyet Yazarı Nergis Şimşek, çalışanların ve emeklilerin 2024 yılında çözüm beklediği sorunları şu sıraladı.
1- 8 Eylül 1999 öncesi çalışmaya başlayanlar yani EYT’liler için yaş koşulu kaldırılmakla birlikte 3600 günle emeklilik için 50 ve 55 yaş koşulu getirilmedi. Eksik olan EYT düzenlemesinin yeniden revize edilmesi.
2- EYT düzenlemesinin 23 yıllık bir gecikme ile yürürlüğe girmesi, 9 Eylül 1999 sonrası sigortalı olanlar için emeklilik koşullarında mağduriyet yarattı. Bir günlük farkla emeklilik koşulları arasında uçurum oluştu. Dolayısıyla, 9/9/1999 sonrası çalışmaya başlayanlarla ilgili mutlaka yeni bir kademeli yaş veya Türkiye gerçeklerine uygun emeklilik yaş ve prim günlerinin belirlenmesi.
3- Emeklilere bağlanacak aylıkların insan onuruna yakışır şekilde yaşamaya imkân verecek düzeye getirilmesi için sade, anlaşılır, adil ve tek bir aylık hesaplama sisteminin getirilmesi.
4- Aynı prim ödeme gün sayısı ile kazançlara sahip oldukları halde, farklı tarihlerde emekli olmaları nedeniyle aylık miktarları değişen emekliler için intibak düzenlemesi yapılması. Alt sınır aylığı uygulamasının kaldırılması.
5- Sigortalılar tarafından sürekli gündeme getirilen çırak ve stajyerlik dönemindeki sürelerin borçlanılmasına ve bu sürelerin emeklilik işlemlerinde, sigortalılık başlangıç tarihi olarak dikkate alınmasına ilişkin bir borçlanma yasasının çıkarılması.
6- Bağ-Kur sigortalılarının emeklilik hizmet süresinin SSK sigortalılarla eşitlenmesi ve 7200 güne indirilmesi.
7- Bağ-Kur kapsamında sigortalılık niteliği taşıdıkları halde 1/10/2008 tarihine kadar kayıt ve tescilini yaptırmamış olanlara, bu süreler için borçlanma hakkı verilmesi.
8- 5510 sayılı kanuna eklenen geçici maddelerle sigortalılıkları durdurulan Bağ-Kur’lulara, bu süreleri tekrar canlandırmak için kısmi ihya hakkı verilmesi.
9- 1/5/2021’den sonra primi ödenmemiş Bağ-Kur hizmet süreleri için durdurma getirilmesi.
10- Emeklilik sonrası kamu sektöründe çalışanların aylığının kesilmemesi ve sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaların, emekli aylığının yeniden hesaplanmasında dikkate alınması.
11- Kadın sigortalılara çalışmaya başlamadan önce yaptıkları doğum süreleri için borçlanma hakkı verilmesi.
12- Malullük aylığı bağlanan kanser hastaları ile ileri yaşlardakiler (kadın 58, erkek 60 yaş) için kontrol muayenesinin kaldırılması.
13- İştirakçiliği 2008/Ekim sonrası başlayan devlet memurlarından, 2008/Ekim öncesi borçlanmaya esas hizmet süreleri veya diğer sosyal güvenlik kanunlarına tabi (SSK, Bağ-Kur, 506/geçici 20. madde sandıkları) çalışmaları bulunanların bu sürelerinin dikkate alınarak emeklilik durumlarının ve emekli aylığı hesabının 5434 sayılı kanuna tabi yapılması.
14- Zorunlu olarak Bağ-Kur kapsamında hizmet sayılan isteğe bağlı sigortalılık sürelerinin, hangi kapsamda hizmet sayılacağı hususunun, sigortalıların tercihine bırakılması. Aynı durumun, 3201 sayılı kanuna göre yapılan yurtdışı borçlanma süreleri için de geçerli olması.
15- 1. dereceli kadrodan aylık alan tüm kamu görevlilerine 3600 ek göstergenin verilmesi.
16- Yönetim hizmetleri grubunda yer alan ve kamu kurum ve kuruluşlarının organizasyon yapısında önemli bir yere sahip olan şube müdürlüğü ve müdürlük kadrolarının bilgi birikimi, tecrübesi, idarecilik becerisi, kurumsal hafızası ve hedeflere sağladığı katma değerle önemli bir yönetim makamı olduğu göz önüne alınarak hak ettikleri 2000 makam ve 8000 görev tazminatının verilmesi.
17- Devlet memurlarında borçlanma yaptıktan sonra emekli olmak için 6 ay bekleme süresinin kaldırılması.
18- Emekli aylıklarından yapılan ilaç, muayene, optik, ortez-protez ve reçete katkı payı kesintilerinin tamamen kaldırılması.
