Toplu İş Sözleşmesinde işçiler ve memurlar zam haberine odaklandı!
Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan 700 bin işçinin iki yıllık zam ve mali sosyal haklarının belirleneceği toplu sözleşme görüşmeleri devam ediyor. Deprem felaketi sebebiyle ertelenen görüşmelerin bu hafta sonuçlanması bekleniyor.
Karayolları, Demiryolları, il özel idareleri, şeker fabrikaları, elektrik üretim santralleri, kömür işletmeleri, Milli Eğitim Bakanlığı, üniversiteler ve hastanelerin de aralarında olduğu kamu kurum ve kuruluşlarındaki 700 binden fazla işçiyi ilgilendiren 2023 Yılı Kamu Toplu İş Sözleşmeleri Çerçeve Protokolü görüşmelerinde süreç devam ediyor.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, 2023 Yılı Kamu Toplu İş Sözleşmeleri Çerçeve Protokolü Görüşmeleri kapsamında Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) ve Hak İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Hak-İş) heyetleri ile bakanlıkta bir araya geldi.
Kamuda 700 binden fazla işçinin ücretlerine yapılacak zammın belirleneceği görüşmelerde işçi ve işveren tarafı, ikramiyenin de aralarında olduğu mali konularda görüşmelerini sürdürüyor.
İşçileri temsil eden Türk-İş ve Hak-İş'in birlikte hareket ettiği görüşmelerde işveren tarafını ise Türk Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası (TÜHİS) temsil ediyor. İşçi tarafının masaya getirdiği ilk teklif taban maaş ile ilgili oldu.
Burada en düşük brüt 15 bin lira olması ve diğer maaşların bunun üzerinde tespit edilmesi istendi. Bu noktada işveren temsilcileri 11.500 TL brüt ücret önerse de taraf1ların 15 bin liralık brüt taban ücret konusunda anlaşmalarına kesin gözüyle bakılıyor.
KAÇ LİRADAN BAŞLAYACAK?
WhatsApp Grubumuz İçin TIKLAYINIZ
15 bin liralık taban brüt ücret kabul edildiğinde işçilere ödenecek net ücret ise 12.075 TL'ye çıkmış olacak. Burada hesap şöyle yapılacak:
Brüt ücret: 15.000 TL
SSK işçi kesintisi: 2.100
İşsizlik sig.: 150 TL
Gelir Vergisi: 1.912,50 TL
Damga vergisi: 113,85 TL
Asg. Ü. İstisnası: 1.276,02 TL
Damga V. İstisna 75,96
Net ödenen ücret 12.075,63 TL
6'ŞAR AYLIK ZAMLAR KAÇ İSTENİYOR
İşçi kesimi masaya taban maşa ve refah payı artışlarının ardından hem bu yılın ilk 6 ayı hem de önümüzdeki dönem için zam oranlarını da masaya getirdi.
Buna göre birinci 6 ay için yüzde 45 zam istenirken 2023'ün ikinci 6 ayı ve 2024 dönemi için de yüzde 5 zam ve üzerinde oluşan enflasyon oranı kadar artış talep edildi. Bunun yanında işçilere bayram ikramiyesi verilmesi de masada mutabık kalınan konular arasında bulunuyor.
İLAVE PROTOKOL YAPILMIŞTI
Kamu işçileri için yapılan son toplu sözleşme 2021 yılında imzalanırken 2022 yılında artan enflasyon sebebiyle hükümet ek bir artış yapma kararı da almıştı. Buna göre işçilere 1 Ocak 2022'den geçerli olmak üzere yüzde 2.5 oranında ilave zam yapıldı.
Böylece işçilerin zam oranları yüzde 28'i buldu. Yine 2021 yılında yapılan toplu sözleşme sonrası imzalanan çerçeve protokolü ile de enflasyon farkı verilmesi karar altına alınmış taban ücretlere yapılan seyyanen artış ile zam oranı yüzde 34'e çıkmıştı.
BELEDİYE İŞÇİLERİNE TEDİYE
Bu arada taşerondan kamuya geçen işçiler hem toplu sözleşmeden yararlanıp hem de yıllık 52 gün tediye (ikramiye) alabiliyor. Ancak yine taşerondan belediye şirketlerine geçen işçilerin böyle bir tediye imkanı bulunmuyor. Masaya gelen teklifler arasında belediye ve il özel idare şirketlerindekilere de tediye verilmesi de bulunuyor.
MEMURLAR BEKLİYOR
WhatsApp Grubumuz İçin TIKLAYINIZ
2023 yılı sadece işçiler için değil memurlar için de toplu sözleşme yılı olacak. Ağustos ayında memurlar ve memur emeklilerinin önümüzdeki 2 yıl (2024-2025) boyunca alacakları 8 ayrı zam oranı ile mali ve sosyal haklardaki iyileştirmeler karara bağlanacak.
Kamu işçilerine yapılacak zam oranları memurlar için de birer ölçü oluyor. Ancak her iki görüşmelerde de refah payı ve enflasyon oranları öncelikli olarak ele alınıyor.
İŞÇİ KESİMİNİN TEKLİFLERİ ŞÖYLE:
2023-2024 YILI KAMU KESİMİ TOPLU İŞ SÖZLEŞMELERİ TÜRK-İŞ ve HAK-İŞ ORTAK TEKLİFİ
I. TABAN ÜCRET
Toplu iş sözleşmelerinin yürürlük başlangıç tarihinde aylık brüt çıplak ücretleri; 15.000 TL'nin altında olan işçilerin aylık brüt çıplak ücretleri 15.000 TL'ye çekilmiştir.
II. REFAH PAYI
İşçilerin ücretleri birinci fıkradaki taban ücrete çekildikten sonra bütün ücretlere %15 (On beş) oranında refah payı ilave edilecektir.
III. ÜCRET ZAMLARI
a) Birinci Yıl Birinci Altı Ay Zammı:
İşçilerin ücretleri (I) fıkradaki taban ücrete çekildikten ve (II) fıkradaki refah payı ilave edildikten sonra, toplu iş sözleşmesinin yürürlük başlangıç tarihindeki (aylık/günlük/saatlik) brüt çıplak ücretlerine, yürürlük başlangıç tarihinden geçerli olmak üzere birinci altı ay için yüzde 45 (kırkbeş) oranında zam yapılacaktır.
b) Birinci Yıl İkinci Altı Ay Zammı:
İşçilerin 01.07.2023 tarihinde aldıkları brüt çıplak ücretlerine (aylık/günlük/saatlik), birinci yıl ikinci altı ayının birinci gününden geçerli olmak üzere Türkiye İstatistik Kurumunun 2003—100 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Türkiye Geneli, Haziran 2023 indeks sayısının Aralık 2022 indeks sayısına değişim oranının % 5 (Beş) fazlası oranında zam yapılacaktır.
c) İkinci Yıl Birinci Altı Ay Zammı:
İşçilerin 01.01.2024 tarihinde aldıkları brüt çıplak ücretlerine (aylık/günlük/saatlik), ikinci yıl birinci altı ayının birinci gününden geçerli olmak üzere Türkiye İstatistik Kurumunun 2003—100 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Türkiye Geneli, Aralık 2023 indeks sayısının Haziran 2023 sayısına değişim oranının % 5 (Beş) fazlası oranında zam yapılacaktır.
d) İkinci Yıl İkinci Altı Ay Zammı:
İşçilerin 01.07.2024 tarihinde aldıkları brüt çıplak ücretlerine (aylık/günlük/saatlik), ikinci yıl ikinci altı ayının birinci gününden geçerli olmak üzere Türkiye İstatistik Kurumunun 2003—100 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Türkiye Geneli, Haziran 2024 indeks sayısının Aralık 2023 sayısına değişim oranının % 5 (Beş) fazlası oranında zam yapılacaktır.
NOT: Yukarıda belirlenen zam oranları 01.01.2023 yürürlük süreli toplu iş sözleşmeleri içindir. Her toplu iş sözleşmesinin yürürlük başlangıç süresi esas alınarak madde metinleri ayrıca düzenlenecektir.
1. İKRAMİYE
Toplu iş sözleşmelerinde 6772 sayılı kanuna göre ödenen ilave tediye, kapsamdaki tüm işçilere (Belediye şirketleri ve il özel idare şirketleri dahil) ödenir. İş bu ilave tediye dışında işçilere toplu iş sözleşmesi ile ödenen ikramiye gün sayısı 60 günden az olan işyerlerinde ikramiye gün sayısı 60 güne tamamlanacaktır.
2. SOSYAL YARDIMLAR
Toplu iş sözleşmeleri kapsamındaki işçilere; sosyal yardım olarak 2023 yılı için Net 2.500 TL/Ay, 2024 yılı için Net 3.500 TL/Ay olarak ödenecektir.
3. EK ÖDEME
Toplu iş sözleşmeleri kapsamındaki işçilere; her yıl Mayıs ayında Net 4.000 TL tutarında "ek ödeme" yapılır. Bu tutar, 2023 yılı Kamu Çerçeve Anlaşma Protokolü ile belirlenen ücret zamları oranında ve ücretin zamlandığı tarih itibariyle arttırılarak ödenir. İlk defa toplu iş sözleşmesi imzalanan işyerlerinde de aynı tutarda ödeme yapılır.
4. HAFTALIK ÇALIŞMA SÜRESİ VE FİİLİ ÇALIŞMA SÜRESİ
Kamu işyerlerinde haftalık çalışma süresi 40 saat olarak uygulanır. Fiili çalışmaya bağlı yapılan ödemeler (iş primi ile yemek ve yol yardımı vb.) aylığa dönüştürülerek düzenli olarak ödenir.
5. FAZLA ÇALIŞMA ÜCRETİ
Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin % 70 fazlasıyla ödenir. Resmi ve dini bayramlar ile genel tatil günlerinde yaptırılan fazla mesailerden günlük normal çalışma süresini geçen kısmı % 200 zamlı olarak ödenir. Mevcut uygulamanın bu oranların üzerinde olması durumunda yüksek olan oranlar uygulanır.
6. KIDEM TAZMİNATI
Bütün işçilere çalıştıkları her tam yıl için 35 günlük ücret tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır. Mevcut uygulamanın bu miktarın üzerinde olması durumunda yüksek olan uygulanır.
7. MAKTU ÖDEMELER
Maktu ödemeler adı altında sosyal yardım taleplerimiz protokol kapsamında karara bağlanacaktır.
8. İŞİN GEREKTİRDİĞİ BELGELER
İşçilerin görev tanımlarındaki işleri yapmaları için gerekli olan tüm sertifika ve belge maliyetleri ile gerekli olan izinler işverence karşılanır.
9. İŞYERİNE/İŞLETMEYE ÖZGÜ SORUNLAR
İşyeri/işletme/işkoluna özgü idari ve mali konular (yatay ve dikey skaladaki farkın ayarlanması, iş riski ve sorumluluk zammı, yıpranma-üretim-kampanya primi, işyerindeki günlük yevmiye farklılığı vb.) ile çalışma şartları sorunları, toplu iş sözleşmelerinin tarafları arasında görüşülerek sonuca bağlanır.
Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışmakta olan veya naklen/açıktan atanarak ya da kanunla geçiş yapan işçilerin toplu iş sözleşmelerinden doğan her türlü hak ve menfaatleri (intibakın) gittikleri işyerlerindeki benzer işçilerin seviyesine, geldikleri işyerlerindeki hizmet yılları emsal alınarak getirilir.
10. 696 SAYILI KHK KAPSAMI DIŞINDA BIRAKILAN TÜM KAMU ALT İŞVEREN (TAŞERON) İŞÇİLERİNİN DAİMİ KADROYA GEÇİRİLMESİ
696 sayılı KHK kapsamı dışında bırakılan tüm kamu alt işveren (taşeron) işçilerinin Kamu Kurum ve Kuruluşlarında istihdam edilmesi ile ilgili çalışmalar ivedilikle sonuçlandırılacaktır.
11. GEÇİCİ İŞÇİLER
Kamu kurum ve kuruluşlarında çalıştırılan geçici işçilerin daimî işçi kadrolarına geçirilmesi yönünde gerekli yasal düzenleme ivedilikle yapılacaktır.
12. 696 SAYILI KHK İLE KADROYA GEÇEN İŞÇİLERİN ÖZLÜK HAKLARI
İşçilerin iş ve işyeri değişikliği ile özlük hakları (hastalık, engellilik, sağlık, eş durumu vb. zorunlu nedenler) konularında mevcut mevzuattaki sınırlandırıcı hükümlerin kaldırılması çalışmaları ivedilikle sonuçlandırılacaktır.
İşçilerin kadroda belirtilen iş unvanları ile fiilen yaptıkları işler dikkate alınarak iş/görev tanımları toplu iş sözleşmesinin eki olarak ilave edilir. İşçilerin fiilen yaptıkları iş ile SGK'ya bildirilen meslek kodları uyumlu hale getirilecektir. Bu kapsamda kadroya geçirilen işçilerin emeklilik/yaşlılık veya malullük aylığı almaya hak kazandıkları tarihe kadar çalışmalarına ilişkin sınırlandırıcı hükmün kaldırılması için yasal düzenleme yapılacaktır.
13. YETKİ UYUŞMAZLIĞI DEVAM EDEN İŞYERLERİ
Yetki uyuşmazlığı devam eden işyerlerinde çalışan işçilere işbu "Çerçeve Anlaşma Protokolü" ile belirlenen ücret zamları, avans niteliğinde uygulanır. İmzalanacak olan toplu iş sözleşmesi farklarından mahsup edilir.
14. FARKLARIN ÖDENME ZAMANI
a) Toplu iş sözleşmelerinin yürürlük tarihi ile imza tarihi arasında oluşacak ücret ve diğer tüm ödemelere ilişkin farklar kurumların bütçe imkânları göz önüne alınarak geciktirilmeden ödenecektir.
b) 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 127nci maddesiyle 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen geçici 23 üncü madde kapsamında sürekli işçi kadrolarına geçirilen işçiler ile işe ilk defa alınan işçilere işverence yapılan ödemeler ile yeni dönem de imzalanacak olan toplu iş sözleşmesi ile yapılacak olan ödemeler mükerrerliğe yer vermeyecek şekilde mukayese edilerek mahsuplaşma işlemi yapılacaktır. Bu işlem sonucunda işçi lehine fark doğması halinde oluşan farklar, kurumun bütçe imkânları göz önüne alınarak gecikmeden ödenecektir. Yeni dönem toplu iş sözleşmelerinde düzenlenmeyen herhangi bir ödeme veya uygulama varsa bu ödeme veya uygulamaya yeni toplu iş sözleşmesinin imza tarihinden itibaren son verilecektir.
15. GELİR VERGİSİ DÜZENLEMESİ
Gelir vergisi yükünü hafifletmeye yönelik olarak ücretlerdeki gelir vergisinin %15'i aşması halinde aşan kısım işveren tarafından karşılanır.
16. GÜVENLİK GÖREVLİLERİNİN İŞ GÜVENCESİ
Güvenlik görevlisinin, yüz kızartıcı suçlar hariç, ceza alması durumunda, işveren uygun göreceği bir başka göreve geçirir. Sağlık sorunları nedeniyle görevini yapamayacak duruma gelirse, başka bir işte çalıştırılmasına devam edilir.
NOT: Konfederasyonlarımız, müzakereler sırasında gerektiğinde yeni tekliflerde bulunabileceklerdir.
FARUK ERDEM /SABAH
