Engelli Maaşı Bağlanmasında Usul ve Esaslar (SORU CEVAP)
Engelli maaşının üç ayda bir değil de ayda bir ödenmesi mümkün değil midir? Evde bakım maaşı alıyorum. Engelli maaşı alamayacağımız söylendi. Oğlum 21 yaşında, onun adına engelli maaşına başvuru yapabilir miyim? Torunumun anne ve babası vefat ettiğinden ben bakıyorum. Çalışmıyorum ve torunum %80 engelli. Ancak ben de %75 engelliyim. Maaş bağlatabilir miyim? Engelli yakını maaşı alıyorum. Sosyal güvencem yok. Maaş alanların yeşil kartlı olabileceklerini duydum. Ne yapabilirim? Başvuruda ne gibi belgeler istenir? Engelli maaşı için İş Kur kaydı yapılması zorunlu mudur? Sosyal inceleme nedir?
Konunun daha iyi anlaşılması için soru-cevap şeklinde düzenlenmiştir.
Üç aylık engelli maaşı olarak da bilinen 2022 sayılı Yasa kapsamındaki engelli maaşları; 01.07.1976 tarih, 2022 sayılı “65 Yaşını Doldurmuş İhtiyacı Olan, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun” hükümlerine göre bağlanır. Başvurular il/ilçe Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarına (SYDV) yapılır. %40 ve üzerinde engelli olanlar; gerekli şartları sağladıklarında gelir ölçümüne tabi tutulurlar. Haneye giren tüm gelirler toplanır ve bu tutar hanedeki kişi sayısına bölünür. Kişi başına düşen geliri asgari ücretin üçte birinden az olan kişilere maaş bağlanır. 01 Ocak 2018- 31 Aralık 2018 döneminde geçerli olmak üzere asgari ücretin üçte biri: 483 Türk lirasıdır. Kişi başına hesaplanan gelirin bu tutara eşit ya da tutardan yüksek olması halinde maaş bağlanması mümkün olmayacaktır.
Engel oranı % 40 ile % 69 arasında olanlar “engelli” olarak kabul edilirken, % 70 ve üzeri engelli olanlar “başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek derecede engelli” olarak kabul edilir. Buna göre engel oranı %70 ve üzerinde engelli olanlara bağlanan maaş miktarı daha fazladır. 2018 yılı ilk 6 ayı için; engel oranı %40-69 arası olanlara ve 18 yaş altı engelli yakını maaşı alanlara üç ayda bir 1197, 44 lira ödenirken, engel oranı %70 ve üzerinde olanlara 1796,16 ödenmektedir. Temmuz ayından itibaren ödenecek tutar memur maaş katsayısına göre yeniden hesap edilir.
Soru: Engelli maaşının üç ayda bir değil de ayda bir ödenmesi mümkün değil midir?
Cevap: Maaş ödemesinin aylık olması için yasal değişiklik yapılması gerekmektedir. Bu konudaki taleplerinizi BİMER aracılığı ya da doğrudan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına iletebilirsiniz.
Soru: Kızım 5 yaşında. Eşim çalışıyor ancak eşimden ayrıyım. Nafaka almıyorum. Engelli maaşı bağlatabilir miyim?
Cevap: On sekiz yaş altındaki engelli çocuklar için şartları sağlayanlara “engelli yakını maaşı” bağlanır. Size kızınız adına maaş bağlanması mümkün değildir. Çünkü nafaka almasanız dahi nafaka bağlanması mümkün olma durumunuz vardır. Eğer kızınızın babası sigortalı bir işte çalışmıyor olsa idi, nafaka almanız ihtimali olmadığından; maaş almanız mümkün olabilirdi. İlgili Yönetmelikte şunlar yazılı; engelli yakını maaşı için;18 yaşını doldurmamış Türk vatandaşı olmak, nafaka bağlanmış veya nafaka bağlanması mümkün olmamak, sosyal güvenlik kuruluşlarının herhangi birinden her ne nam altında olursa olsun bir gelir veya aylık hakkından yararlanmamak, engelli yakınlarının bakımını fiilen yürüten kişinin Türk vatandaşı olması, her türlü gelirler toplamı esas alınmak suretiyle hane içinde kişi başına düşen ortalama aylık gelir toplamı kişi sayısına bölündüğünde kişi başı asgari ücretin 1/3’ünden daha az olduğu SYDV tarafından tespit olunarak ihtiyacı olduğuna karar verilmiş olmak gerekir.
Soru: Torunumun anne ve babası vefat ettiğinden ben bakıyorum. Çalışmıyorum ve torunum %80 engelli. Ancak ben de %75 engelliyim. Maaş bağlatabilir miyim?
Cevap: Engelli yakını maaşı bağlatılmasında bakım verecek kişi engelli ise engel oranının %70’in altında olması esastır. Bu nedenle engelli yakını maaşı bağlatmanız mümkün olmayacaktır. Eğer yeniden bir rapor almak için müracaat ederseniz ve engel oranınız %70’in altına düşerse; sigortalı bir işte çalışmadığınızdan dolayı torununuz adına engelli yakını maaşı için başvuru yapabilirsiniz. Yapılacak gelir ölçümünde kişi başı asgari ücretin 1/3 inden az olmalıdır. Burada önemli olan bir husus da torununuzla aynı hanede oturuyor olmanızdır. Sizin de sağlık priminiz torununuza baktığınızdan dolayı devlet tarafından ödenecektir. Vakıf tarafından muhtaçlık kararı verilen ve maaş bağlanacak engelli yakını sistem üzerinden Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilirler. Bu bildirimin yapıldığından emin olunuz.
Soru: Oğlum adına engelli yakını maaşı alıyorum. Oğlum 18 yaşını doldurdu, ancak maaşımız kesildi. Ve oğlumun vasiliğini aldım. Ne yapabilirim?
Cevap: Engelli yakını maaşı size çocuğunuz 18 yaş altında olduğu için başlandı ve bu yüzden oğlunuz 18 yaşını doldurduğunda da maaş kesildi. Bu durumda artık oğlunuz adına başvuru yapılacaktır. SYDV’ye başvuru yaparak, gelir testi uygun ise yeniden oğlunuza maaş bağlanması mümkün olabilecektir. Oğlunuzun vasiliğini almanız engelli maaşı bağlatmanıza engel bir durum değildir.
Soru: Engelli maaşı bağlananlar üniversite hastanesine doğrudan başvuru yapamazlar diye duydum. Babam emekli. Ondan yararlanamıyormuşum. Doğru mudur?
Cevap: Engelli maaşı alanlar genel sağlık sigortası kapsamında devlet güvencesinde olurlar. Eski yeşil kartlı dediğimiz sistemdir. Dolayısıyla üniversite hastanesine doğrudan başvuramazsınız. Ancak bir Devlet Hastanesi sevki ile başvuru yapabilirsiniz. Maaş aldığınız için; hem maaş alıp hem babanızın sağlık güvencesinden yararlanmanız mümkün değildir.
Soru: Engelli yakını maaşı alıyorum. Sosyal güvencem yok. Maaş alanların yeşil kartlı olabileceklerini duydum. Ne yapabilirim?
Cevap: Engelli maaşı alanlar Genel Sağlık Sigortalısı sayılırlar ve primleri SGK tarafından ödenir. Bu nedenle SYDV’ye başvurarak SGK’ya sizin adınıza bildirim yapılıp yapılmadığını öğreniniz. Eğer yapılmadıysa bildirim yapılması için talepte bulununuz.
Soru: Evde bakım maaşı alıyorum. Engelli maaşı alamayacağımız söylendi. Oğlum 21 yaşında, onun adına engelli maaşına başvuru yapabilir miyim?
Cevap: Evde bakım maaşı alıyor olmanız engelli maaşı almanıza engel değildir. Eve giren tüm gelirleri toplayınız. Evde bakım maaşı da bu gelire dâhil edilir. Tüm gelir tutarı kişi başına bölündüğünde asgari ücretin üçte birinden az miktar (2018 yılı için; 483 lira) düşerse maaş bağlanabilir.
Soru: Bir işte çalışırken engelli maaşına başvurmadım. Ancak geçen ay işten çıktım. İşsizlik maaşı alıyorum. Engelli maaşı başlatmak için ne yapmalıyım?
Cevap: Sigortalı bir işte çalıştığınız dönemde engelli maaşına başvuramazdınız. İşsizlik maaşı da SGK tarafından ödenen bir maaştır. Sosyal güvenlik kuruluşlarının herhangi birisinden her ne nam altında olursa olsun bir gelir veya aylık hakkından yararlanmak maaş bağlanmasına engel bir durumdur. Bu nedenle işsizlik maaş ödemeniz bittiğinde engelli maaşı için başvuru yapabilirsiniz..
Soru: İran vatandaşıyım. Eşim Türk. Vatandaşlık başvurusu yaptım. %68 engelliyim. Engelli maaşı için ne yapmalıyım?
Cevap: Engelli maaşı alabilmek için Türk Vatandaşı olmanız gereklidir. Vatandaşlığa kabul edildiğinizde eğer bir işte çalışmıyorsanız en yakın SYDV’ye başvurunuz. Gelir testine göre maaş işleminiz yapılacaktır. Kişi başına düşen geliriniz asgari ücretin üçte birinden az olursa maaş bağlanır.
18 yaş altı engelli çocuklar Genel Sağlık Sigortalısı sayılırlar.18 yaşından küçük engellilerin bakımı amacıyla aylık bağlanacak kişilerden genel sağlık sigortalısı veya bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar 5510 sayılı Kanuna göre sigortalı olurlar. Bu işlem
Soru: Bir oğlum başka bir ilde üniversite okuyor. Hane gelir ölçümün bu oğlum da dahil edilir mi?
Cevap: Hane içi gelir ölçümünde şehir dışında öğrenim gören çocuklar dâhil olmak üzere, aralarında akrabalık bağı bulunsun ya da bulunmasın adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre aynı konut ya da aynı konut bölümüne kaydedilmiş kişi veya kişilerden sosyal inceleme raporu ile birlikte yaşadığı tespit olunanların gelirleri hane gelirine dâhil edilir.
Soru: Başvuruyu posta ile yapabilir miyim? Ya da annem benim adıma başvuru yapabilir mi?
4) Annenizin sizin adına başvuru yapabilmesi için vasi kararı ya da vekil yazısı istenebilir, konu hakkında Vakıf’ tan bilgi alınız. 18 yaşından küçük engelli yakınlarına aylık bağlanabilmesi için kanuni velisi olan anne ya da baba başvuruda bulunabilir. Boşanma durumunda velayetin verildiği kişi tarafından mahkemeden alınmış olan velayet belgesi ile başvuruda bulunulabilir
Soru: Başvuruda ne gibi belgeler istenir?
Nüfus kâğıdı, engelli raporunun aslı ya da noter/hastane başhekimliği tarafından onaylı sureti veya Sağlık Bakanlığı veri tabanından elektronik olarak paylaşılan rapor bilgileri kabul edilir. Bununla birlikte engelli sağlık kurulu raporu suretlerine Vakıf Müdürlerince, aslının ibraz edilmesi kaydıyla “aslı gibidir” onayı verilir. Sağlık Kurulu raporunun yetkili hastanelerden alınmış olmasına rağmen ilgili hastanenin sistemde kayıtlı olmadığı durumlarda [email protected] adresine mail gönderilerek raporun hastane sisteme kaydedilmesi talep edilebilir. Başvuruda bulunan kişilere mutlaka Başvuru Alındı Belgesi verilir. Başvuruda bulunan kişilerden gelir durumlarının tespiti için belge istenmemesi esastır. Çünkü gelir incelemesi Vakıf tarafından yapılır.
18 yaş altı engelli yakını aylığı başvurularında; engelli sağlık kurulu raporunun yanında, kanuni velisinin olmadığı durumlarda atanmış vasilere ilişkin mahkemece verilmiş vesayet kararının aslıya da noter tarafından onaylı sureti istenir. Bununla birlikte vesayet kararı suretlerine Vakıf Müdürlerince, aslının ibraz edilmesi kaydıyla “aslı gibidir” onayı verilir.
Soru: Engelli maaşı için İş Kur kaydı yapılması zorunlu mudur?
Cevap: Başvuru öncesi İş Kur kaydı zorunlu değildir. Ancak On sekiz yaşını dolduran % 70’in altında engelli olup başvuruda bulunanların Türkiye İş Kurumuna başvuruları sistem aracılığıyla yapılır.
Soru: Engelli sağlık raporum olmadan maaş için başvuru yapabilir miyim?
Cevap: Engelli olarak başvuruda bulunan ancak engelli raporu olmayan vatandaşlara ücretsiz engelli sağlık kurulu raporu uygulamasından faydalanabilmeleri için Vakıf Müdürü tarafından imzalanan sevk kâğıdı verilir. Kişi sevk edildiği hastaneye giderek sağlık kurul raporu alır.
Soru: Sosyal inceleme nedir?
Cevap: Başvuruda bulunanlara ait sosyal inceleme; başvuru formunda beyan edilen bilgiler ile merkezi veri tabanlarından yapılan sorgulamalar doğrultusunda elde edilen bilgilerin doğrulanması ve hanenin genel durumunun mahallinde tespit edilmesi amacıyla, Vakıf personeli tarafından başvuruda bulunanın ikametgâhına ve çevresine gidilmek ve hane ziyaret bilgi formu doldurulmak suretiyle gerçekleştirilir. Yetkili kişi sosyal inceleme için hane halkını inceleyebileceği gibi, komşulara da başvuran hakkında sorular sorabilir. Aylık almaya hak kazanan kişilerin sosyal incelemeleri her yıl yenilenir. İnceleme sonucu; nafaka alabilecek olması ya da muhtaçlık sınırına eşit veya üzerinde hane içinde kişi başına düşen gelir elde edebilecek olması ya da başka sebeplerle ihtiyacı olma halinin ortadan kalktığının tespit edilmesi halinde maaş kesilir.
Soru: Annem 65 yaşını doldurdu, aynı zamanda engelli. Hem yaşlı maaşı hem engelli maaşı alabilir mi?
Cevap: Yaşlı maaşı alanların engelli olması halinde tek bir maaş bağlanır. Yaşlı aylığı bağlananlardan %70 ve üzeri oranda engelli olduklarını engelliler için sağlık kurulu raporu ile kanıtlayanların aylıkları başkasının yardımı olmaksızın hayatını devam ettiremeyecek derecede engelli aylığına dönüştürülür. Ancak % 40 ila % 69 arası oranda engelliler için sağlık kurulu raporuna sahip 65 yaşını doldurmuş vatandaşlara sadece yaşlı aylığı bağlanır. 65 yaşının doldurulmasından önce engelli aylığı bağlanmış olanların aylıkları aynı şekilde ödenmeye devam olunur.
Soru: Başvurumu geçen hafta yaptım. Ne zaman sonuçlanır, nasıl takip edebilirim?
Cevap: 2022 sayılı Kanun kapsamındaki aylıklara ilişkin tüm iş ve işlemler, başvuru tarihinden itibaren en geç bir ay içinde tamamlanır. Başvuru sonucu yazılı bildirilmez. Telefon numarası vermişseniz mesajla bildirim yapılır. Evrak takibi TC Numarası ile yapılabileceği gibi Alo 144 arayarak da yapılabilir.
Soru: ALO 144 hizmeti nedir?
Engelli maaşlarına ilişkin olarak vatandaşlar ALO 144 Sosyal Yardım Hattını arayarak başvuru durumu sorgulama, ödeme bilgisi öğrenme ve benzeri işlemlerini gerçekleştirebileceklerdir. Sabit ve mobil hatlardan 144 tuşlandığında ücretsiz olarak aranabilen Alo Sosyal Yardım Hattı ile sosyal yardıma ihtiyacı olan vatandaşlara profesyonel iletişim desteği sağlanmaktadır. Ayrıca 2022 sayılı Kanun kapsamındaki aylıklara ilişkin iş ve işlemler için Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının binasına gelen vatandaşlar Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliğinin koordinasyonunda hizmet veren "Beyaz Masadan" durumlarına ilişkin bilgi alabileceklerdir.
Soru: Başvurum kabul edilirse maaş ne zaman başlanır?
Aylık bağlanan kişilerin aylığa hak kazandıkları tarih, başvuru tarihini takip eden aybaşıdır. Aylığa hak kazanma başlangıç tarihinden ilk aylık ödemesinin yapıldığı ödeme dönemine kadar olan aylık hakları için, aylığın bağlandığı tarihi takip eden ilk ödeme döneminde defaten ödeme yapılır.
Soru: Engelli aylıkları hangi hallerde durdurulur?
Cevap: Aylık almakta iken ikametgâhını başka Vakfın görev alanına girecek şekilde değiştirenlerin aylıkları geçici olarak durdurulur. Kişilerin bir yıl içinde yeni ikametgâhlarındaki ilgili Vakfa başvurmaları gerekmekte olup muhtaçlık durumlarının devam ettiğinin Mütevelli Heyeti tarafından tespiti halinde aylıkları durdurulduğu tarihten itibaren yeniden başlatılarak hak ettiği aylıklar takip eden ilk ödeme döneminde ödenir.
Süreli raporu bulunanlar için, raporun Sağlık Bakanlığı veri tabanından temin edilemediği durumlarda, rapor süresi dolmasına rağmen yeni raporunu Vakfa teslim etmeyenlerin aylıkları geçici olarak durdurulur. Rapor süresinin dolum tarihinden itibaren bir yıl içinde yeni rapor getirilmesi halinde geçici olarak durdurulmuş olan aylıklar, durdurulduğu tarihten itibaren yeniden başlatılarak takip eden ilk ödeme döneminde ödenir.
Soru: Engelli aylıkları hangi hallerde kesilir?
Peşin verilen gelir ve aylıklar durum değişikliği veya ölüm halinde geri alınmaz. Ancak, aylık bağlama ile ilgili geçim şartının kalkması halinde, aylıklar bu şartın kalktığı tarihi takip eden dönem başından itibaren kesilir.
a) Ölüm: Ödeme dönemleri öncesi sistem aracılığıyla yapılan merkezi sorgulamalar neticesinde öldüğü tespit edilenlerin aylıkları sistem tarafından feshedilir. Ancak kişinin ölmeden önce hak etmiş olduğu aylıklar, varisleri tarafından noterden ya da mahkemeden alınmış veraset ilamı (mirasçılık belgesi) ve Veraset İntikal Vergisinden muaf olunduğuna ya da ödendiğine dair belge ile talep edilmesi halinde “Varis Eklenmesine” şeklinde Mütevelli Heyet Kararı alınarak izleyen ilk ödeme döneminde ödenir.
b) Feragat edilmesi halinde maaş kesilir.
c)18 yaş altı engelli yakını aylığı alanlar için engellinin 18 yaşını doldurması halinde engelli yakını aylığı kesilir.
ç) 18 yaş altı engelli yakını aylığı alanlar için bakıcı ile bakılanın aynı hanede ikamet etmediğinin veya aynı hanede ikamet etse dahi fiili bakımın gerçekleşmediğinin ya da aylığın engelli için kullanılmadığının tespit edilmesi,
d) Türk vatandaşlığından çıkarılma ya da Türk vatandaşlığı muhafaza edilmeksizin yabancı memleket uyruğuna girilmesi,
e) Engelli bireyin sigorta kollarından her hangi birinden işe girmesi,
f) Kamu veya özel kurum ve kuruluşlarda sürekli bakımlarının yapılması,
g) Malları ve gelirleri devredilerek bir sözleşmeyle gerçek veya tüzel kişilerce kendilerine bakılıyor olunması,
h) Nafaka alabilecek olması ya da muhtaçlık sınırına eşit veya üzerinde hane içinde kişi başına düşen gelir elde edebilecek olması ya da başka sebeplerle ihtiyacı olma halinin ortadan kalktığının tespit edilmesi,
ı) Aylığın 1 yıl boyunca aralıksız olarak alınmaması
halinde maaş kesilir.
Ödeme dönemleri öncesi sistem aracılığıyla yapılan merkezi sorgulamalar neticesinde aylığı bir yıl boyunca aralıksız olarak almadığı tespit edilenlerin aylıkları sistem tarafından aylığın alınmadığı ilk dönem başından itibaren feshedilir. Bu maddede esas olan aylığın aralıksız olarak 4 dönem boyunca alınmamasıdır. Aylıkların düzensiz bir şekilde alınmış olması, 4 dönem aralıksız alınmama şartını sağlamadığından, aylığın feshedilmesine neden olmayacaktır.
i) Bu tespitlerden birinin yapıldığı tarihi takip eden ilk ödeme döneminin başından itibaren kesilir.
Aylığı kesilenlerin yeniden aylık talebinde bulunmaları halinde başvurular yeni başvuru olarak değerlendirilir. Engelli sağlık kurulu raporu geçerlilik süresi “sürekli” olanların kesilme tarihinden itibaren beş yıl içerisinde aylık talebinde bulunmaları halinde rapor istenilmez.
Vatandaşlar tarafından zamanında çekilmediği/çekilemediği için kuruma iade edilen aylıklar, kişinin talep etmesi halinde Vakıf görevlisi tarafından “iade ekleme” menüsü kullanılarak takip eden ilk ödeme döneminde ödenir. Yapılan bu ödemelerde Mütevelli Heyet Kararı gerekmemekte, bu işlem Mütevelli Heyet Toplantısı gündemine bilgi olarak sunulmaktadır.
Soru: Engelli raporuna ilişkin bilinmesi gerekenler nelerdir?
Cevap: Engellilik oranı ödenen maaş için bir değişiklik gerektirecekse bildirimi zorunludur. Engel oranı %70 ve üzerinde daha fazla ödendiğinden engel oranında %70 in altına düşmesi veya üzerine çıkması durumları bildirilmelidir.
Engelli raporları aynı zamanda Sağlık Bakanlığı veri tabanından kontrol edilmektedir. Süresi bitip yeni rapor vermeyenlerin tespiti halinde maaşları kesilecektir. Ve biten raporun tarihinde göre geçmiş ödemeler yasal faiziyle geri istenebilecektir.
Soru: Engelli sağlık raporunda “engelli maaşı” ibaresi olması zorunlu mudur?
Cevap: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının Vakıflara gönderdiği yazıya göre; raporlarda “sosyal yardım” ya da “engelli maaşı” ibarelerinden birinin olması zorunludur. Vakıf bu ibareleri isteyebilir, bunun için yeni rapor talebinde bulunabilir ya da raporun alındığı hastaneden “sosyal yardıma” yönelik değerlendirme talep edebilir.
Soru: Geliri aştığım halde bildirim yapmazsam ne olur?
Cevap: Gelir veya adres değişmesi, raporda engel oranının düşmesi gibi bildirimi zorunlu durumları bildirmeyenlerin tespiti halinde maaşları kesilir ve değişikliğin oluş tarihinden itibaren ödenen maaşlar kanuni faizi ile birlikte Bakanlık tarafından borç tahakkuk ettirilerek, takip ve tahsili sağlanır.
Süresi içinde bildirim yükümlülüğüne uyulmuş olmakla veya aylık hakkından feragat talebinde bulunulmakla birlikte, süresinde aylık kesme işlemi yapılmayarak aylıkların ödenmeye devam olunması durumunda geri tahsil olunacak aylık tutarları için kanuni faiz veya Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) aylık değişim oranlarına göre ayrıca bir fark alınmaz.
Soru: Engelli maaşıma banka borcum nedeniyle haciz gelir mi?
Cevap: Nafakaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla, 2022 sayılı Kanun uyarınca bağlanan aylıklar kişinin rızası olsa bile haczedilemez, başkasına devir edilemez.
Soru: Engelli maaşı alıyorum aynı zamanda vefat eden annemden dolayı yetim aylığı alabilir miyim?
Cevap: Yetim aylığınız engelli maaşınızdan düşük ise; aradaki fark SGK tarafından karşılanarak sadece yetim aylığı almanız sağlanır. Sosyal Güvenlik Kurumlarından yetim olarak aylık veya gelir almakta olan çocuklardan engelli olanların tüm iş ve işlemler ilgili Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yerine getirilir. İşlemler için kişisel ya da kanuni temsilci başvurusu gerekir.
Soru: ÖTV istisnalı aracım ve kirada bir evim var. Bu, engelli maaşı müracaatında göz önüne alınır mı?
Cevap: Hanede yaşayan bireylerin sahip olduğu araçlar, ÖTV indirimli alınmış olsa da kasko değeri üzerinden hesap yapılır, kasko değerinin 120 de 1’i aylık gelire dâhil edilir. Bunun yanında kirada olan evinizden başka eviniz varsa bir evden sonrakinin raiç bedelinin 240’da 1’i ve aldığınız kira bedeli aylık gelire dâhil edilir. Eğer ikinci konuttan kira bedeli alınmazsa raiç bedelinin 120’de 1’ i dâhil edilir.
Soru: Annem dul maaşı, kardeşim Başbakanlık öğrenim kredisi alıyor. Bunlar gelir ölçümüne dâhil edilir mi?
Cevap: Evet dâhil edilir. Haneye giren aylık net maaş, ücret, nafaka, yevmiye ve diğer gelirlerin yıllık tutarının aylık ortalaması hesaba katılır. Hane içinde yaşayıp yaşlı ve engelli maaşı alanlar hariç olmak üzere; evde bakım ödemelerinin tamamı dâhil, sürekli ve düzenli olarak alınan şartlı eğitim yardımı, şartlı sağlık yardımı, eşi vefat etmiş kadınlara yönelik yardım, burs, harçlık gibi nakdî olarak verilmekte olan sosyal yardımların aylık ortalaması, tarımsal destek tutarı dâhil edilir.
Soru: Babamın dükkânı ve tarlası var. Tarım getirisi var. Hanenin geliri nasıl hesaplanır?
Cevap: Dükkânlar için rayiç bedelin 240’ta biri ve (takdir edilen/beyan edilen) kira getirisinin toplamı, dükkân için kira geliri elde edilmiyorsa veya kira geliri beyan edilmiyorsa dükkânın rayiç bedelinin 120’de biri, hanenin arazi, tarla ve benzeri için rayiç bedelinin 240’ta biri ve (takdir edilen/beyan edilen) aylık (zirai/ticari/kira ve benzerleri) getirisinin toplamı, hanenin ticari/ zirai amaçlı aracı için aracın kasko bedelinin 120’de biri, kasko bedelinin belirlenememesi halinde ise rayiç bedelinin 120’de biri ile bu araçların (takdir/beyan edilen) aylık (zirai/ticari/kira ve benzerleri) getirisinin toplamı, hanenin büyük ve küçükbaş hayvanları için il/ ilçe gıda tarım ve hayvancılık müdürlüklerinden temin edilen yıllık getiri miktarının aylık tutarı hesaba katılır.
Soru: Oğlumun bankada faizde parası var. Bunu beyan etmeli miyim?
Hanenin tespit/beyan edilen banka mevduatları için aylık faiz getirisinin iki katı tutarı gelir hesabına alınır. Beyan etme noktasında karar sizindir. Çünkü vakıf sistemi bankadaki mevduat hesabını görmez ancak bu konuda resmi sorgulama yapıldığında bu hesaptaki para çıkacak, yalan beyan verdiğiniz için yersiz ödeme hakkında hakkınızda yasal işlem yapılabilecektir.
Soru: Oğlum için nafaka alıyoruz. Bu gelire dâhil edilir mi?
Cevap: Evet dâhil edilir. Aynı hanede ikamet etmemesine rağmen nafaka yükümlüleri tarafından sağlanan destek tutarı hesaba alınır.
Soru: Hane gelir hesabında ödediğimiz kredi gelirden düşer mi? Haciz için aylık ödediğimiz tutar var, dikkate alınır mı?
Cevap: Hanenin harcama durumu hesaplanırken; Emsal kira bedeli hariç gıda, giyim, ısınma, eğitim, sağlık, ulaşım, eğlence ve benzerlerine yapılan yıllık ödemelerin aylık ortalaması dâhil edilerek yapılan hesaplama ile belirlenir. Sadece emsal kira bedeli hesaplanacak gelir tutarından çıkarılır. Ancak diğer giderler, kredi, haciz ödemeleri de dâhil hiçbir şekilde çıkarılamaz.
Soru: Gelirimiz 2bin lira ancak kredi kartıyla ödememiz 3 bin lirayı buluyor. Başvuruda bunu değerlendirirler mi?
Cevap: Hanenin gelir hesabında kredi kart harcamaları da incelenir. Harcamaların gelirsen az olması durumunda; tespit edilen fazlalık; aylık gelirmiş gibi gelire eklenir. Gelir giderden az ise böyle bir işlem yapılmaz.
Maaşların ödenme dönemleri:
Bağlanan aylıklar her yılın Mart, Haziran, Eylül ve Aralık aylarında olmak üzere üç ayda bir peşin olarak yılda dört dönem halinde, PTT Merkezleri aracılığı ile hak sahiplerinin kendilerine, vekillerine veya vasilerine veya kayyumlarına ya da velilerine ödenir. Aylığın başlangıç tarihi ile ilk aylık dönemi arasındaki aylık tutarları ilk aylık ödemeleri ile herhangi bir sebeple hak edilip de alınamayan aylık tutarları ikametgâhlarına yakın veya ilgililerin talep ettikleri anlaşmalı Ziraat Bankası Şubeleri aracılığı ile her yılın Mart, Haziran, Eylül ve Aralık aylarında ödenir.
KAYNAK
A SARI, Engelli Hakları ve Genel Mevzuat Kitabı, 2016.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Sosyal Yardımlar Genel Müdürlüğü 2022 Yaşlı ve Engelli Aylıkları Kılavuzu. https://engelliler.gen.tr/dokuman/2022-maasi-uygulama-klavuzu.pdf. Erişim Tarihi: 16.02.2018
65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanun, 1.7.1976, 2022 sayılı. http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.17049&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch. Erişim Tarihi: 16.02. 2018
Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşları İle Engelli ve Muhtaç Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Yönetmelik. 25.01.2013. http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.17049&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch. Erişim Tarihi: 16.02.2018
Ayşe SARI / Kamubiz.com Özel Haber
Sağlık Hizmetleri Sendikası (SAHİMSEN) Engelliler Komisyon Başkanı
Sivil Memurlar Sendikası (SİMESEN) Genel Merkez Engellilik Mevzuat Danışmanı
Türkiye Engelsiz Yaşam ve Sosyal Hizmet Vakfı (TEYVAK) Yönetim Kurul Üyesi
Engelli Çocuk Hakları Ağı (EÇHA) Üyesi
Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi Engelli Danışma ve Koordinasyon Birimi
Sosyal medyadan bizi takip edebilirsiniz: HAYAT AĞACI AİLELER GRUBU https://www.facebook.com/groups/178213955537779/
