Son dönemde birçok eğitimci, otoriter okul yöneticileri ve Milli Eğitim Bakanlığının merkezi/hiyerarşik yapısı nedeniyle sınıfta ellerinin/kollarının bağlı olduğundan hareketle rahat görev yapamadığından şikâyet ediyor. Oysa bu durumun, iddia edilenin aksine sınıf yönetiminin ne denli yaratıcı ve özgürleştirici olduğunun bilinmemesiyle ilgili olduğunu düşünüyoruz.
Sınıf, öğrencilerle yüz yüze olunan, eğitimde belirlenen hedeflerin kazandırıldığı, öğrenme-öğretmen etkinliklerinin gerçekleştirildiği; ilgi ve yetenek bakımından çeşitlilik gösteren öğrencilerin örgütlenip yetiştirildiği yerlerdir.
Sınıf yönetimi ise sınıfta hedefler doğrultusunda öğretim ve öğrenmenin meydana gelmesi için öğretmenin, öğrenme çevresi ve öğrenci davranışlarını düzenlemesi, kontrol etmesi ve değiştirilmesiyle ilgili teknik ve etkinlikler bütünü olarak tanımlanmaktadır.
Sınıf yönetiminin kendine özgü özelliklerini ise şöyle sıralayabiliriz;
-Sınıf yönetimi, okul yönetiminin daha dar bir uygulama alanıdır.
-Okul kültürü ve iklimi, sınıf yönetimini etkileyen faktörlerdendir.
-Sınıf düzeni ve öğretimi olarak iki temel boyuta sahiptir.
-Toplumsal kültür sınıf yönetimini etkiler.
-Ülkenin eğitim politikasından etkilenir.
-Pek çok iç ve dış faktörden etkilenir.
-Sınıf yönetimi biçimi öğrencilerin ihtiyaçlarına, gelişim özelliklerine ve sınıf düzeyine göre farklılık gösterir.
-Öğretmenin yönetim yaklaşımı, sınıf yönetimini etkileyen kilit faktördür.
-Öğrencilerin olumlu davranışlarının sürdürülmesini, olumsuz davranışlarının değiştirilmesini amaçlar.
-Sınıf yönetiminde başarı, büyük ölçüde öğretimin yönetimine bağlıdır.
-Her ortamda geçerli olabilecek tek ve en etkili bir sınıf yönetimi yaklaşımı yokturç
-Sınıf yönetimi etkili bir sınıf liderliğini gerektirir.
-Öğrenci, katılımı en üst seviyededir.
Öğrenciler, kendilerinden ne beklendiğinin farkındadır.
-Boş zaman, karmaşa ve düzensizlik en az seviyededir.
-Öğrenciler ve öğretmen arasında çift yönlü, diyaloğa dayalı iyi bir iletişim ağı vardır.
Kuşkusuz bu özellikler arttırılabilir.
Bu anlamda sınıf yönetiminin özelliklerine bakıldığında, okul yönetimi veya Milli Eğitim Bakanlığının etkisinin çok sınırlı olduğu, öğretmenlerin hareket alanı anlamına gelen öğretmen özerkliği kavramının daha geniş bir uygulama alanına sahip olduğunu söyleyebiliriz. Bu nedenle, meslektaşlarımızın otoriter okul yöneticileri ve merkezi/hiyerarşik yapıda olan Milli Eğitim Bakanlığının uygulamalarını mazeret olarak göstermeden kendi özerk alanları çerçevesinde etkili bir sınıf yönetimi sergilemeleri ihtimal dahilindedir. Bu bakış açısıyla hareket edildiğinde dışsal sorunların, öğretmenin görev yapmasına engel olamayacağını düşünüyoruz.
Kaynaklar
Etkili Öğretmenlik. Prof.Dr.Ertan Gökçe, Doç.Dr.Aliye Erdem