Goerge Orwell 1984'ü yazdığında takvimler 1949'u gösteriyordu. Bense Türkiye'deki hangi olayla, hangi zamanda, hangi yazımla 1984'ü bağdaştırdığımı bile unuttum.
Jetonuma baktım, hâlâ aynı yerinde.. Sayıklamaya başladım:
- Big Brother ‘Abiler’dir.
- İktidar acı çektirmek ve küçük düşürmektir.
- İktidar insanın kafasını parçalamak ve istenen biçimde bir araya getirmektir.
- Tutuklamalar hep gece yarısı yapılır. Yok edilenlere buharlaştı denilir.
- Düşünce suçu ölüm yaratmaz; düşünce suçunun kendisi ölümdür.
§ O yılın ilk çeyreğinde Bolluk Bakanlığı’nın ayakkabı üretim tahmini 145 milyondu.
Gerçekleşen üretim ise 62 milyon oldu. Hedef sayı 57 milyona indirildi. Böylece hedef 5 milyon aşılmıştı. Belki de hiç ayakkabı üretilmemişti.
§ Bir savaşın gerçekten olup olmaması önemli değildir. Önemli olan savaş
durumunda olmaktır.
§ Bile bile söylenen yalanlara yürekten inanmak, zararlı görülmeye başlanan bir
gerçeği unutmak gerekli şeylerdir.
- Bir zafer açıklanırken şaşkın bir tavır takınmak suçtur; yüzsuçu (facecrime).
- Nefret Haftası’nda yeni nefret şarkısı her yerde çalınır, dinlemek mecburidir.
§ Önemli olan halkın morali değil Parti’nin moralidir. Her Parti üyesi becerikli ve
çalışkan olabilir ama yaltak ve korkak da olmalıdır.
§ Bir Parti üyesinin kişisel duyguları olamaz. Ondan, düşmanlardan nefret etmesi ve
zaferlerden gurur duyması beklenir. Partinin gücü ve dehası karşısında kendisini bir hiç olarak görmesi istenir.
§ Çiftdüşün (doublethink) insanın iki çelişik düşünceyi aynı anda kabullenmesidir.
Gerçek sürekli geride bırakılmalıdır. Parti, çiftdüşün yardımıyla tarihi durdurmak olanağını bulmuştur.
§ Toplumda olup bitenlerden en çok haberdar olanlar aynı zamanda dünyayı olduğu
gibi görmekten en uzak olanlardır.
§ Anlayış ne kadar genişse aldanma da o kadar geniştir. Daha zeki olan daha az
akıllıdır.
- İnsanlık Parti’dir. Onun dışındakiler çer çöptür.
- Parti ‘dünya düzdür’ der, Parti ‘buz sudan daha ağırdır’ der.
- İki kere iki beş eder.
- Tanrı iktidardır.
- Özgürlük köleliktir.
Son düzlüğe de - anten ayarlarıyla oynadığımız - Orwell nakaratlarıyla girelim:
DÜŞÜNCE ŞERRİN KAYNAĞIDIR
SANSÜR SAADETTİR
ZULÜM ADALETTİR
KİTAPLAR YAKILMALIDIR
(Nisan 2011’de yazdığımız yazıyı yeni okumalara vesile olması niyazıyla paylaşıyorum.)