İş doyumunun yönetim alanında çok önemli bir konu haline gelmesindeki temel sebep, işle ilgili olumlu bir takım sonuçları elde etmenin, büyük ölçüde iş doyumuna sağlamaya bağlı olmasıdır.
Bingöl (1990) iş doyumunu, çalışanların yaptıkları işe karşı hissettikleri olarak tanımlarken; iş doyumunun, işin kazandırdıklarıyla çalışan beklentilerinin birbiriyle uyumu sonucunda oluştuğunu ifade etmiştir. Erdoğan (1996) ise iş doyumunu, bireylerin iş tecrübeleri sonucunda elde ettiği olumlu ruh hali olarak tanımlayarak, çalışanın işine göstermiş olduğu olumsuz tutumu da, iş doyumsuzluğu olarak belirtmiştir. Davis (1988), çalışanların işlerinden duydukları hoşnutluk veya hoşnutsuzluk olarak bu kavramı tanımlamıştır.[i]
Okullarda iş doyumu bütün çalışanlar açısından çok önemlidir. Ancak öğretmenler açısından çok daha fazla önemlidir. Çünkü öğrencilerle daha çok yüz yüze olan ve eğitim-öğretim faaliyetlerinin doğrudan yürütücüsü olan öğretmenlerdir.
Okul yöneticilerinin, öğretmenlerin iş doyumunu arttırmada kullanabilecekleri çeşitli yöntemler vardır. Bu yöntemleri şu şekilde sıralayabiliriz:[ii]
-Örnek davranışı tanımak: Öğretmenlerin örnek davranış ve yöntemlerini görmek, takdir etmek ve okul paydaşlarıyla paylaşmak gereklidir. Bu davranış, öğretmenlerin takdir edilme hissini tatmin eder.
-Toplantı mekânlarını değiştirmek: Öğretmenlerin, meslektaşlarına ne yaptıklarını gösterebilmek için toplantıların zaman zaman farklı sınıflarda yapılması önemlidir.
-Hızlı ve kolay iletişim kurmak: Öğretmenlerin, sık sık yazılı ve sözlü olarak dinlenmesidir. Yöneticiler 10-15 dakikayı geçmeyen sürelerde, öğretmenlerden yazılı ve sözlü rapor ve öneriler almalıdır.
-Öğretmenleri yetkilendirmek: Okulun bütün yönlerini iyileştirmek için öğretmenlerden oluşan ekipler kurulmadır.
-Küçük şeyleri görmezden gelmek: Zaman zaman derse geç kalma, kırtasiye işlerinde ufak-tefek gecikmeler gibi durumlarda, öğretmeni uyarma veya disiplin işlemi uygulama gibi yöntemlerden kaçınmak gereklidir.
-Okul koridorunda pano oluşturmak: Öğretmenlerin yazdığı yazıları, velilerden ve diğer okul çalışanlarından gelen öneri, mektup vb. ürünleri bu panoda sergilemek gereklidir.
-Öğretmenlerin taleplerini takip etmek: Öğretmenlerin istek ve taleplerinin takip edilmesi ve ivedilikle cevap verilmesi çok önemlidir. Bu konu öğretmenin kendini önemli hissetmesini sağlar.
-Ayın öğretmeninin seçmek: Her konuda örnek olan öğretmenleri, adaletli bir şekilde seçip, onore etmek önemlidir.
-Bir günlük ziyaret programları yapmak: okul çevresinde ileri gelenlerden birilerinin periyodik şekilde okula çağrılarak, ortak program yaptırmak gereklidir. Bu sayede, öğretmenler, faaliyetlerini paylaşmış olur.
-Adaletli olmak: Her türlü ödüllendirmede, nöbet görevlerinde, sınıf oluşturulmasında, sınıf seçiminde, kısacası bütün faaliyetlerde, ‘Adaletli’ davranılmalıdır.
Görüldüğü gibi, okullarda iş doyumunun sağlanmasında, değiştirilmesi Hükümet kararını gerektiren mesleki ve özlük haklarında herhangi bir değişiklik yapılmadan da olumlu gelişme kaydetmek olasıdır.
Bu anlamda okul yöneticilerimizin daha duyarlı ve olması gereklidir.