Toplumumuzda, kitap okuma alışkanlığının düşük düzeylerde olmasının sonucu olarak, çocuklarımız da kitap okumuyor; kitapla tanışması gereken bebeklik, çocukluk dönemlerinde tanışmıyor ve bu olumsuz süreç ilkokul döneninde de devam ediyorsa, okuma alışkanlığı sonraki dönemlerde maalesef kazanılamıyor.
Bu anlamda okuma becerisinin kazanımı öncesi ve sonrasıyla birbirine bağımlı ve birbirini bütünleyen diğer becerilerin de varlığını zorunlu kılar. Bir becerinin kazanımı, bazen bir diğer becerinin kazanımı olduğu gibi sonucu da olabilir. Aşamalı bir süreç olan okuma ediniminin ilk basamağını ‘dinleme alışkanlığı’ oluşturur. Bunun akabinde sırayı ‘okuma-yazma becerisi’ izler. Kazanılan ‘okuma becerisi’ eğer başarılı bir eğitimle ‘okuma alışkanlığı’na dönüştürülebilirse bir sonraki adımda ‘eleştirel okuma becerisi’ ve ‘evrensel okuryazarlık becerisi’ birbirini takip eder.
Başarılı bir okuma başlangıcı için önemli olan dört unsur vardır.
Birincisi; çocuğun dil açısından zengin bir çevreye sahip olması,
İkincisi; okumayı teşvik eden ve çocuk için model olan, çocuktaki okuma eylemini takdir eden yetişkinlerin bulunması,
Üçüncüsü; somut işlemlere ulaşılması ve etkili bir öğretim programının olması,
Dördüncüsü de ; çocuğun en azından ortalama zihinsel yeteneklere sahip olması ve duygusal ya da fiziksel herhangi bir sorunun olmamasıdır.
Çocuklara okuma alışkanlığı kazandırmak için aileler uzun ve meşakkatli bir sürecin kendilerini beklediğini bilmeli ve buna göre sabırlı davranmalıdır. Bu süreçte yapılabilecekleri şöyle sıralayabiliriz;
-Çocukların sıkı gözlemciler olmasından hareketle, onlara örnek olmak, bütçenizde kitaba yer ayırmak ve kitap okuyan ebeveynler olunmalıdır.
-Çocukları kitap okumaya zorlama yerine, bütün ailenin kitap okuduğu ortak bir zaman belirlenmeli ve birlikte kitap okunmalıdır.
-Çocuklara harçlık verirken küçük bir ‘Kitap fonu’ oluşturulmalı ve istedikleri kitabı almaları sağlanmalıdır. Çocukların harçlık almayı sevdikleri unutulmamalıdır.
-Çocukların, birer birey olduğunu vurgulamak adına, onları bir dergiye abone yapmak ve kendi adlarına bir postanın geldiğini görmeleri sağlanmalıdır. Çünkü çocuklar muhatap alınmayı severler.
-Çocuklara, ara sıra kitap okunmalı ve bu kitap üzerine konuşulmalıdır. Çocuklar, iletişim içinde olmaktan hoşlanırlar.
-Çocuklarla iletişimden asla vazgeçilmemeli, hele size kitap okuyorsa, mutlaka dikkatle dinlenilmelidir.
-Çocuğun odasında küçük bir kitaplık oluşturulmalı ve düzenleme işi çocuğa bırakılmalıdır.
-Çocuklarla bir kütüphaneye gidilmeli ve bu ziyaretler düzenli hale getirilmelidir.
-Çocuklarla bir kitapçıya gidilmeli ve kitap alışverişi yapılmalıdır. Çünkü çocuklar alışverişin her türünü sever. Çünkü çocuklar ebeveynleriyle birlikte olmaktan hoşlanır.
-Çocuğun istediği bir çizgi roman, dergi ya da kitap, sürpriz bir şekilde hediye edilmelidir. Çünkü çocuklar bedelsiz şeyleri almaktan mutlu olur.
-Çocuğun, başladığı kitabı yarım bırakmasına aldırmamalı, gerekirse devamı ona okunmalıdır. Çünkü çocuklar kolayca sıkılabilir.
-Çocukların, önerdiği kitap, mutlaka okunmalıdır. Çünkü çocuklar akıl vermeyi sever.
-Çocukların adının yazılı olduğu mühür veya etiket yaptırılmalı, kitaplarının üzerine mühür basması veya etiket yapıştırması sağlanmalıdır. Bu, onların sahiplenme duygularını arttırır.
Son olarak, “Ağaç yaşken, eğilir.” atasözünü bir an bile akıldan çıkarmadan, çocuğu kitapla tanıştırmak için geç kalınmamalıdır.
Kaynaklar
M.Banu Aksoy. Yıldıray Karakiya. Çocuklara Kitap Okuma Alışkanlığı Kazandırmanın Kolay Yolları.