10 ili etkileyen 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki deprem ve peşi sıra devam eden artçılar büyük yıkıma neden oldu.
Peki deprem nedeniyle OHAL ilan edilmesi durumunda 14 Mayıs'ta yapılacağı sözlü olarak ifade edilen cumhurbaşkanı ve parlamento seçimleri ötelenir ya da hiç yapılmama durumu ortaya çıkar mı?
Konuyla ilgili olarak 3 yetkin hukukçuyla konuştuk.
Eski Anayasa Mahkemesi Başkanı Yekta Güngör Özden, Eski Yükseköğretim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Necmi Yüzbaşıoğlu ve eski CHP Konya Milletvekili ve Anayasa Komisyonu Üyesi hukukçu Atilla Kart, ilginç cevaplar verdi.
Kendi alanlarının uzman hukukçulara göre Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın OHAL kararı alma yetkisi var. Bu konuda anayasal ve yasal kapsam çok net. En az bunun kadar net olan bir diğer husus ise seçimlerin savaş dışında öteleme veya yapılmama durumunun bulunmaması.
"Önemli olan ulusun dayanışmasıdır"
Anayasa Mahkemesi'nin emekli başkanı Özden bu konuda biraz temkinli konuşsa da seçimlerin erteleme durumunun söz konusu olamayacağı görüşünde.
OHAL'in meydana gelen olaylara göre yönetimin takdirine bırakılmış bir durum olduğunu ifade eden Özden, "OHAL ilan edilebilir de ilan edilmeyebilir de. Önemli olan ulusun kendi içinde dayanışması, güçlüklere göğüs germesi ve yaralarını sarması için beraberlikle hareket etmesidir" dedi.
"Seçimlerin yapılmaması gibi bir durum olamaz"
"Olağanüstü hal ilan edilirse, seçimlerin ertelenebileceği ya da hiç yapılmayacağı" görüşünün dile getirildiğinin hatırlatılması üzerine Özden, şunları söyledi:
"Yok, böyle bir şey olamaz. Seçimin yapılıp ya da yapılmaması buna bağlı değil. Her zaman bir gerekçe bulunarak OHAL ilan edilebilir ama seçimlerin ertelenmesi veya yapılmaması durumu olamaz. Seçimlerin ne zaman yapılacağının resmi olarak belirtilmesi için hala zaman var. Hukuki olarak seçimlerin yapılmaması noktasında bir açık nokta yoktur."
"Cumhurbaşkanının OHAL ilan yetkisi var"
Eski Yükseköğretim Kurulu Üyesi ve Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Necmi Yüzbaşıoğlu da seçimlerin ertelenme ya da hiç yapılmama durumunun söz konusu olamayacağını ifade etti.
Yüzbaşıoğlu Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'na göre Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın olağanüstü hal kararı alma yetkisinin olduğunu hatırlatarak, "Anayasanın 19'uncu maddesine göre doğal afet, bir olağanüstü hal ilan etme sebebidir. Olağanüstü hal ilan edilmesi gerekir diyenler var. Bunu söyleyenler devreye askerlerin girmesini istiyor. Sonuçta bunun kararını hükümet verebilir. Süreyi de takdiren hükümet belirler" ifadelerini kullandı.
"OHAL seçimleri erteleme sebebi değildir"
"Olağanüstü hal ilan edilmesi seçim takvimini etkiler mi" sorusuna Prof. Dr. Yüzbaşıoğlu şu cevabı verdi:
OHAL seçim sürecini etkilemez, etkilememesi gerekiyor. Çünkü bizim anayasamıza göre sadece savaş halinde seçimler ertelenebiliyor. Onun dışındaki haller, bir olağanüstü hal durumu, bir seçime erteleme sebebi değil. Anayasamızdaki ifade son derece açık. Sadece savaş halinde seçimin ertelenmesine imkan tanıyor. Olağanüstü hal bir seçimin ertelenme sebebi değil."
OHAL ancak 6 aylık süreyle ilan edilebilir" diyen Yüzbaşıoğlu, şunları kaydetti:
Türkiye'de savaş, saldırı durumu yok. Bir doğal afetten kaynaklı olağanüstü hal ilan edilebilir. OHAL'in ilanına da en çok ihtiyaç duyulan dün, bugün ve yarın. Enkaz altında olanları kurtarmak en acil durum. Bu durumda ilan edilmeyen olağanüstü hal daha sonra ilan edilse ne olur bilemiyorum. Bir defa daha ifade edeyim. OHAL anayasamıza göre seçimleri erteleme sebebi değil."
"Sadece savaş durumunda seçimler ötelenebilir"
Eski Anayasa Karma Komisyonu Üyesi ve Konya Milletvekili Atilla Kart ise seçimlerin geriye bırakılması konusunun anayasanın 78'inci maddesinde düzenlendiğine dikkati çekti.
Bu maddede "Savaş sebebiyle seçimlerin yapılmasına imkan görülmemesi durumunda bir erteleme" kararı alınabileceğine imkan tanıdığını vurgulayan Kart, "Seçimler yapılamaz hale gelirse Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) seçimlerin 1 yıl geriye bırakılmasına karar verebilir. Bu TBMM'nin etkisindedir. Ve savaş şartlarının, savaş sebebinin doğması halinde bu söz konusu" diye konuştu.
Diğer meslektaşları gibi olağanüstü hal durumunun da anayasanın 19'uncu maddesinde düzenlendiğine vurgu yapan Kart, "Olağanüstü hal ilanı cumhurbaşkanının yetkisinde. Cumhurbaşkanı, savaş, savaşı gerektirecek bir durumun baş göstermesi, seferberlik, ayaklanma vesaire gibi sebeplerin, şiddet olaylarının doğması ya da tabii afet veya tehlikeli salgın hastalık gibi sebep ve şartların ortaya çıkması durumunda yurdun tamamında veya bir bölgesinde süresi 6 ayı geçmemek üzere olağanüstü hal ilan edebilir. Ancak cumhurbaşkanının, seçimleri ertelemeyi yok. Bu deprem sebebiyle olağanüstü hal ilan edebilir. Olağanüstü hal ilan kararı aynı gün resmi gazetede yayımlanır ve aynı gün TBMM'nin onayına sunulur" değerlendirmesinde bulundu.
"Seçimler Haziran 2023 sonrasına bırakılamaz"
"Diyelim ki cumhurbaşkanı, OHAL kararı aldı. Peki bu kararıyla 14 Mayıs'ta yapılacağı belirtilen seçim takvimini etkiler mi" sorusuna Atilla Kart, şu yanıtı verdi:
Yok ötelemez, öteleyemez. OHAL ilan edilse de seçim gene yapılır. Üstelik süresi içinde yapılacaktır, yapılmalıdır. Olağanüstü hal şartları içinde yapılacaktır. OHAL içinde ise birtakım kısıtlamalar olacaktır. Bunu, bu hükümet maalesef 2018'de yaptı. Olağanüstü hal de ilan edilse bu seçimlerin ertelenmesi için bir gerekçe değildir. Seçimler, Haziran 2023'ten sonraya bırakılamaz."
The Independentturkish