PEYZAJ MİMARLARININ MESLEKİ UNVAN VE KAMUDA KADRO UNVANI SORUNU
“Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Eğitim Öğretim Başkanlığı’nın E-75850160-102.01.01.-1484 sayılı yazısında; 03.02.2021 tarihli YÖK Kararında Peyzaj Mimarlığı Programının, mimarlık programına eşdeğer olmadığına ve kamuda ilgili mevzuat uyarınca istihdamlarının kurumların takdirinde olduğuna karar verildiği hususları belirtilerek; bu hususlara ilişkin İdarelerin uygulamalarına esas görüş bildirilmiştir.
Bahse konu yazıda belirtilen hususlara ilişkin olarak; peyzaj mimarlarının kamuda atanacakları kadrolarla ile ilgili YÖK tarafından farklı tarihlerde farklı görüşlerin verildiği, dolayısıyla verilen bu görüşlerde peyzaj mimarlarının teknik hizmetler sınıfında yer alıp almadığı, peyzaj mimarı mesleki unvanına sahip olup olmadığı, mühendislik veya mimarlık meslek disiplini kapsamında değerlendirip değerlendirilmediği, mühendis veya mimar unvanını kazanıp kazanmadığı, kamuda 657 sayılı Kanun kapsamında ilk atama, naklen atama veya unvan değişikliği sınavı suretiyle yapılan atamalarda hangi kadro unvanında istihdam edileceği, ek gösterge, zam ve tazminat gibi özlük haklarının ne olduğu hususlarının açık ve net olarak belirtilmemesi nedenleriyle tereddütler oluştuğu, bu durumun peyzaj mimarları açısından mağduriyetlere yol açtığı görülmektedir.
Söz konusu 03.02.2021 tarihli YÖK Kararında belirtilen “Peyzaj Mimarlığı Programının, mimarlık programına eşdeğer olmadığına ve kamuda ilgili mevzuat uyarınca istihdamlarının kurumların takdirinde olduğuna karar verildiği” hususlarına ilişkin İdarelerce yapılan değerlendirmede; bu hususların açık ve anlaşılır bir biçimde belirtilmiş olmaması ve farklı yorumlamasından ötürü mühendis veya mimar unvanını taşımadıkları gerekçesiyle, peyzaj mimarlarının Bakanlık, kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan unvan değişikliği sınavına girmek için yaptıkları başvurular ile ilk atama ve naklen atama talepleri reddedilmektedir.
Hal böyle olunca peyzaj mimarları; 657 sayılı kanun kapsamında kamu kurum ve kuruluşları tarafından yapılan ilk atama, naklen atama ve unvan değişikliği sınavı suretiyle atamalarda sorunlar yaşamaktadır.
Bilindiği üzere,
3458 sayılı Mühendislik ve Mimarlık Hakkında Kanun’un 1 inci maddesinde;
“Türkiye Cumhuriyeti hududları dahilinde mühendislik ve mimarlık unvan ve salahiyeti ile sanat icra etmek isteyenlerin aşağıda yazılı vesikalardan birini haiz olmaları şarttır:
Mühendislik veya mimarlık tahsilini gösteren Türk yüksek mekteblerinden verilen diplomalar;
….
mühendis ve mimar mesleki unvanlarını ve yetkilerini kimlerin kullanabileceği sayılmıştır.
Yine, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 36. Maddesinde ise “Bu Kanunun kapsamına giren kurumlarda meslekleriyle ilgili görevleri fiilen ifa eden ve meri hükümlere göre yüksek mühendis, mühendis, yüksek mimar, mimar, Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi veya bölümlerinden mezun Şehir Plancısı, Yüksek Şehir Plancısı, Yüksek Bölge Plancısı…” unvanları sayılmış olup peyzaj mimarı kadro unvanına şehir plancısı unvanında olduğu gibi ayrı bir kadro unvanı olarak yer verilmemiştir.
657 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinde mimar ve mühendis kadro unvanları; inşaat mühendisi, jeoloji mühendisi, makine mühendisi, mimar, peyzaj mimarı mesleki unvanları olarak değil tüm mimarlık ve mühendislik fakülteleri mezunlarını kapsayacak şekilde genel kadro unvanı olarak tanımlanmaktadır.
Diğer taraftan, Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) Meslek Sözlüğünde de peyzaj mimarı unvanı yer almaktadır.
Ülkemizde peyzaj mimarlığı programı üniversitelerde Mimarlık (İTÜ Akdeniz), Ziraat (Ankara, Ege, Uludağ) ve Orman (KTÜ, BTÜ) fakülteleri bünyesinde yer almaktadır. Dolayısıyla; mimarlık, orman ve ziraat fakülteleri bünyesinde yer alan mühendislik ve mimarlık programlarından mimar, peyzaj mimarı, içmimar, şehir plancısı, ziraat mühendisi ve orman mühendisi mesleki unvanları ile mezuniyetler söz konusudur.
Ayrıca, 1990 tarihinden önce, Ziraat Fakültesinin bir programı olan “Peyzaj Mimarlığı Lisans Programı” öğrencileri Ziraat Mühendisi unvanı ile mezun olmaktaydı. Zaman içinde ziraat mühendisliği lisans programı da ziraat mühendisliği, gıda mühendisliği ve peyzaj mimarlığı lisans programlarına ayrılmıştır.
Diğer taraftan; zaman içinde Mimarlık Programı da kendi içinde Mimarlık, İçmimarlık, Peyzaj Mimarlığı ile Şehir ve Bölge Planlama Programlarına ayrılmıştır. Örneğin, 3458 sayılı Kanunda yer almayan, ancak o tarihlerde Mimarlık disiplini içinde yer alan “Şehir ve Bölge Planlama Programı” mimarlık programından ayrılarak “Şehir Plancısı” mesleki unvanını almış ve bu unvana 657 sayılı Kanunda yer verilmiştir.
Öte yandan peyzaj mimarlığı programı ile ilgili olarak; farklı zaman dilimlerinde alınan YÖK Kararları ile peyzaj mimarlarının kamuda hangi kadro unvanında istihdam edilmelerinin gerektiği yönünde görüşler verilmiştir. Ancak, bu görüşler farklılıklar göstermektedir. Bu durum peyzaj mimarlarının istihdam ve kadro unvanına atama uygulamalarında sorunlara yol açmaktadır.
2006 yılındaki YÖK kararına göre peyzaj mimarlarının peyzaj mimarı unvanını kullanmalarına ve kamuda mühendis kadrosunda istihdam edilmelerinin uygun olduğuna karar verilmiştir.
2014 yılındaki YÖK kararına göre peyzaj mimarlarının peyzaj mimarı unvanını kullanmalarına, ancak kamuda mühendis kadrosunda istihdam edilmelerinin uygun olmadığına karar verilmiştir.
2012 yılındaki YÖK kararına göre peyzaj mimarlarının peyzaj mimarı unvanını kullanmalarına ve kamuda mimar kadrosunda istihdam edilmelerinin uygun olduğuna karar verilmiştir.
2017 yılındaki YÖK kararı ile 2012 yılındaki YÖK kararı iptal edilerek peyzaj mimarlarının peyzaj mimarı unvanını kullanmalarına, mimarlık programına eşdeğer olmadığına ve kamuda mimar kadrosunda istihdam edilmelerinin uygun olmadığına karar verilmiştir.
2021 yılındaki YÖK kararı ile 2017 yılındaki YÖK kararı iptal edilerek, peyzaj mimarlarının, mimarlık programına eşdeğer olmadığına karar verilirken kamuda mimar kadrosunda istihdam edilmelerinin uygun olmadığına ilişkin husus iptal edilmiştir. Ayrıca, peyzaj mimarı unvanını kullanmalarına ve kamuda ilgili mevzuat uyarınca istihdamlarının kurumların takdirinde olduğuna karar verilmiştir.
2021 tarihli YÖK kararında peyzaj mimarlığı programının mimarlık lisans programına eşdeğer olmadığı belirtilmektedir. Bu durum mesleki unvanlar için geçerlidir. Nasıl ki; inşaat mühendisliği lisans programının makine mühendisliği lisans programına eşdeğer olmadığı gibi, peyzaj mimarlığı lisans programı da mimarlık lisans programına eşdeğer değildir. Diğer bir ifadeyle, peyzaj mimarı mimarın mesleki alanında çalışamaz.
Ancak, 2021 tarihli YÖK kararındaki eşdeğerlik hususu ilgili İdarelerce peyzaj mimarı mesleki unvanının 657 sayılı Kanunda tanımlanan mimar genel kadro unvanı altında yer almadığı şeklinde yorumlanmaktadır. Yani, peyzaj mimarı, mimar unvanına sahip değildir denilmektedir. Oysa, yargı kararlarında peyzaj mimarlarının mimar unvanına çekişmesiz bir şekilde sahip olduğu açıkça belirtilmiştir. (Danıştay 10. Dairesi’nin 2013/6754 Esas Nolu, ve 2017/1788 Karar Nolu kararı)
Peyzaj mimarlarının İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanlığı ile ilgili yaptıkları başvurularda konu yargıya intikal etmiş ve mahkemelerde;
Danıştay 10. Dairesi’nin 2013/6754 Esas Nolu, ve 2017/1788 Karar Nolu kararında, peyzaj mimarlarının mimar unvanına çekişmesiz bir şekilde sahip olduğu,
16 Ankara İdare Mahkemesi’nin 2011/2488 Esas Nolu, ve 2012/1098 Karar Nolu kararında peyzaj mimarlarının mimar unvanına çekişmesiz bir şekilde sahip olduğu,
5. Ankara İdare Mahkemesi’nin 2011/2718 Esas Nolu, ve 2012/2394 Karar Nolu kararında peyzaj mimarlarının mimar unvanına çekişmesiz bir şekilde sahip olduğu,
9. Ankara İdare Mahkemesi’nin 2012/1970 Esas Nolu, ve 2013/747 Karar Nolu kararında peyzaj mimarlarının mimar unvanına çekişmesiz bir şekilde sahip olduğu,
kararları verilmiştir.
657 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinde mimar ve mühendis kadro unvanları; inşaat mühendisi, makine mühendisi, mimar, peyzaj mimarı mesleki unvanları olarak değil tüm mimarlık ve mühendislik fakülteleri mezunlarını kapsayacak şekilde genel kadro unvanı olarak tanımlanmaktadır. Yani anılan kanunda tanımlanan mühendis kadro unvanı; inşaat mühendisi, makine mühendisi veya ziraat mühendisi mesleki unvanlarını genel bir biçimde kapsadığı gibi, mimar kadro unvanı da mimar ve peyzaj mimarı mesleki unvanlarını da kapsamaktadır.
Diğer taraftan, 22.01.2022 tarihli Hazine ve Maliye Bakanlığı Kamu Mali Yönetim ve Dönüşüm Genel Müdürlüğü Genelgesinde (Sıra No:6) peyzaj mimarlarına; mühendis, mimar ve şehir plancısı mesleki unvanları gibi ayrı yer verilmiş olup; peyzaj mimarları, mimar, mühendis ve şehir plancısı meslek grupları ile aynı statüde değerlendirilmiştir.
Sonuç olarak, peyzaj mimarları;
KAMUBİZ.COM İnstagram KANALI İÇİN TIKLAYINIZ
3458 Sayılı Mühendislik ve Mimarlık Hakkında Kanun’a tabi, mimarlık ve mühendislik ihtisasına sahip bir meslek disiplinidir.
Fakültelerden Peyzaj Mimarı unvanı ile mezun olmaktadır.
Meslek odasını, diğer mühendislik ve mimarlık programları gibi Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’nde Peyzaj Mimarları Odası olarak kurmuştur.
Aynı fakültelerden mezun oldukları mimar, mühendis ve şehir plancısı mesleki unvanları ile aynı özlük haklarına ve kadro imkanlarına sahip olmalıdır.
Tüm bu yasal düzenleme, bilgi ve belgeler doğrultusunda;
Peyzaj mimarlarının kamuda kadro unvanı sorunu ve özlük hakları nedeniyle yaşadıkları mağduriyetlerin çözümü ile ilgili olarak;
3458 sayılı Mühendislik ve Mimarlık Hakkında Kanun ve 657 saylı Devlet Memurları Kanunu ve diğer ilgili mevzuat çerçevesinde; peyzaj mimarlarının teknik hizmetler sınıfında yer alması, mimar veya mühendis kadro unvanında istihdam edilmesi ve ek gösterge, zam ve tazminat gibi özlük haklarının mimar ve mühendisler gibi değerlendirilmesi,
657 sayılı Kanunda mimar ve mühendis kadro unvanlarının; inşaat mühendisi, makine mühendisi, mimar, peyzaj mimarı mesleki unvanları olarak değil tüm mimarlık ve mühendislik fakülteleri mezunlarını kapsayacak şekilde genel kadro unvanı olarak tanımlandığı, bu nedenle fakültelerden peyzaj mimarı unvanı ile mezun olan peyzaj mimarlarının tereddüde yol açmayacak şekilde mimar kadro unvanı kapsamında açık ve anlaşılır bir biçimde tanımlanması,
2021 tarihli YÖK kararında belirtilen hususların tereddütlere yol açmayacak şekilde yeniden değerlendirilmesi,
Peyzaj mimarlığı mesleki unvanının kamudaki mimar veya mühendis genel kadro unvanı çerçevesinde değerlendirilmesi,
Ya da;
Peyzaj mimarlarının kadro unvanlarının 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 36. Maddesinde Teknik Hizmetler Sınıfında şehir plancısı unvanında olduğu gibi peyzaj mimarı unvanına açıkça yer verilmesi için 657 sayılı Kanunda değişiklik yapılması gerekiyorsa yapılması ile peyzaj mimarlarının yasal güvenceye kavuşturularak mağduriyetlerinin giderilmesi,
hususlarında;
Gereğinin yapılmasını arz ve talep ederiz.
Gereğinin yapılması bilgilerinize arz olunur.”
WhatsApp Grubumuz İçin TIKLAYINIZ