8. Yargı Paketi taslak çalışmaları arasında yer alan düzenlemeler arasında; yargı hizmetlerine hızlı erişim, yargı hizmetlerinde kalitenin artırılması, 20 yıllık hukukçulara sınav yapılması, uygulamada yaşanan sorunların giderilmesi; Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı verdiği kanun maddelerine ilişkin yeni düzenlemeler, İstinaf ve temyiz kanun yollarına başvuru sürelerinin uzatılması, noterlik işlemleri ve ücretlerine yönelik düzenlemeler, toplumdaki cezasızlık algısının yeni düzenlemelerle değiştirilmesi, kadın hükümlülerin maruz kaldığı hastalıklar karşısında serbestlik getirilmesi gibi birçok değişiklik yer alıyor.
Taslak çalışmada yer alan bazı düzenlemeler şu şekilde;
*Mesleğinde 20 yıl kademe sahip olan hukukçular sınava tabi tutulmadan arabulucu olabilecek.
*Uzlaşma görüşmeleri sırasında tespit edilemeyen ya da uzlaşmadan sonra ortaya çıkan zararlara ilişkin tazminat davası açabilme imkânı getirilerek hak arama hürriyeti kapsamındaki mahkemeye erişim hakkı güvence altına alınacak.
* Adil yargılanma hakkı, uzun süren yargılamalar neticesinde vatandaşların manevi tazminat talebinde bulunması halinde Anayasa Mahkemesi’ni başvurmadan önce Tazminat Komisyonuna başvuracak.
*Toplumdaki cezasızlık algısını ortadan kaldırmak amacıyla, bir ay bile ceza alan 12 gün cezaevinde kalacak.
*Ağır ceza mahkemesinin tazminat istemlerine ilişkin verdiği kararlara karşı istinafa başvuru yapılabilecek. Bölge Adliye Mahkemesi tarafından bu konuda verilen kararlar kesin olacak.
* Yapılması öngörülen düzenlemeyle, her hükümlünün eşit süreyle denetimli serbestlikten yararlanması uygulamasından vazgeçilerek, koşullu salıverilme miktarına göre oransal olarak denetimli serbestlikten faydalanması ve ceza infaz kurumunda kalacağı sürenin de yine oransal olarak belirlenmesi sağlanmakta, bu suretle ceza infaz adaletinin gerçekleştirilmesi amaçlanmakta. Buna göre, açık ceza infaz kurumunda veya çocuk eğitimevinde bulunan ve koşullu salıverilme için ceza infaz kurumlarında geçirilmesi gereken sürenin beşte dördünü açık veya kapalı ceza infaz kurumunda geçiren hükümlü, cezasının koşullu salıverilme tarihine kadar olan kısmını toplum içinde denetimli serbestlik tedbiri uygulanmak suretiyle infaz edecek. Ağırlaştırılmış müebbet ve müebbet hapis cezaları bakımından denetimli serbestlik süresinin çok uzun olmaması amacıyla azami üç yıllık denetimli serbestlik süresi getirilmekte. Yapılan düzenlemeyle, her hükümlünün belirli bir süre ceza infaz kurumunda kalması sağlanarak cezasızlık algısının ortadan kaldırılması amaçlanmakta. Söz konusu maddede yapılan düzenlemeye göre öncelikli olarak koşullu salıverilme süresi belirlenecek, bu sürenin beşte dördü ceza infaz kurumlarında ve kalan beşte birlik kısmı ise denetimli serbestlik rejimi altında toplum içinde infaz edilecek.
*Maddede yapılan diğer bir düzenlemeyle, sıfır-altı yaş grubunda çocuğu bulunan kadın hükümlüler ile maruz kaldığı ağır bir hastalık, engellilik veya kocama nedeniyle hayatlarını yalnız idame ettiremeyen hükümlüler bakımından denetimli serbestlikten yararlanılacak oran, maddede yapılan düzenlemelere uygun olarak yeniden belirlenmekte. Ayrıca, 70 yaşını bitirmiş hükümlüler bakımından da bu kişilerle aynı oranın uygulanması sağlanmakta. Bu hükümlüler koşullu salıverilme için ceza infaz kurumlarında geçirilmesi gereken sürenin beşte üçünü ceza infaz kurumunda geçirmeleri halinde denetimli serbestlik tedbirinden yararlanabilecek.
* İstinaf ve temyiz kanun yollarına başvuru süreleri 7 günden 2 haftaya çıkarılacak.
*Baroların adli yardım bürolarının adli yardım hizmetlerine ilişkin giderlerinin karşılanmasında yaşanan ödenek sorunlarının giderilmesi amacıyla; birden fazla baronun bulunduğu illerde, adli yardım ödeneği oranı yapılan düzenleme kapsamında yer alan hesaplamaya göre belirlenecek.
*Noterlik ücret tarifesinde gerekli görülecek değişiklikler her yıl Mart ayı yerine her takvim yılı başından geçerli olmak üzere yapılacak.
*Noterlerin görevleri süresince hususi damgalı pasaport alabilmelerine imkân tanınacak.
*Açıldığı tarihte heyet halinde bakılması gereken davaya, parasal sınırın artmasına rağmen heyet olarak bakılmaya devam edilmesi sağlanacak.
*Kadının soyadının, kendi soyadı ile önceki kocasının soyadından oluşması halinde kadının bu soyadlarından sadece birisini evleneceği kocasının soyadının önünde kullanabilmesi düzenlenecek.
*Çocuğun soybağının sıhhatinin sağlanması amacıyla baba ve çocuğun yanı sıra anaya da soybağının reddi davası açma hakkı tanınacak. Anaya da soybağının reddi davası açma imkânı tanınmakta olup, hükümle, ananın bu davayı doğumdan başlayarak en geç bir yıl içinde açabileceği düzenlenecek.
*Kesinleşmiş hapis cezasının infazı amacıyla ceza infaz kurumunda bulunan ergin bir kişinin isteği üzerine hakkında kısıtlama kararı verilebilecek veya kendisine kayyım atanabilecek. Toplam 5 yıl veya daha fazla kesinleşmiş hapis cezasının infazı amacıyla ceza infaz kurumunda bulunan ergin bir kişinin bu durumu, vasi atanmasına ilişkin isteği bulunmasa dahi cezayı yerine getirmekle görevli makam tarafından derhal vesayet makamına bildirilecek. Vesayet makamı, kişiliğinin veya malvarlığının korunması bakımından gerekli görmesi halinde kişiyi kısıtlayabilecek.
* Hâlihazırda bölge adliye mahkemelerinde Cumhuriyet savcılarından en kıdemlisi başsavcıvekilliği görevini yerine getirmekte. Bu durumun, emeklilik ve atama gibi nedenlerle başsavcıvekillerinin sürekli değişmesine neden olduğu, bunun önüne geçilebilmesi amacıyla yeni düzenlemede Cumhuriyet başsavcıvekilinin Hâkimler ve Savcılar Kurulu tarafından atanması yönünde değişiklik yapılmakta. Bunun yanında, iş durumunun gerekli kıldığı yerlerde birden fazla Cumhuriyet başsavcıvekili atanabilecek.
*Soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olan hakaret suçu bakımından şikayet süresinin, her ne suretle olursa olsun suç tarihinden itibaren bir yılı geçemeyeceği düzenlenmekte, böylelikle bu suç bakımından azami şikayet süresi belirlenmekte.
* Mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenen hakaret suçunda uzlaştırma yoluna gidilemeyecek. Düzenlemede, hakaret suçu önödeme kapsamına alınmakta ve bu suçla daha etkin mücadele edilmesi amaçlanma. şüpheli, mağdur veya suçtan zarar görenin, kendisine uzlaşma teklifinde bulunulduktan itibaren kararını bildirmesi gereken 3 günlük süre, 7 güne çıkarılmakta. Böylelikle, uygulamada yaşanabilecek mağduriyetlerin önüne geçilebilmesi amaçlanmakta. Ayrıca, , uzlaşma görüşmeleri sırasında tespit edilemeyen ya da uzlaşmadan sonra ortaya çıkan zararlara ilişkin tazminat davası açabilme imkânı tanınmak suretiyle hak arama hürriyeti kapsamındaki mahkemeye erişim hakkı güvence altına alınmakta.
Yeni yargı paketi taslak çalışmalarının tamamlanmasının ardından kanun teklifi TBMM’ye gelecek. Genel Kurul’dan onay aldıktan sonra Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girecek.
sabah