Adana Milletvekili Müzeyyen Şevkin tarafından Çıraklık, kursiyerlik ve staj sürelerinin sigortalılık başlangıç tarihi ve geriye dönük borçlanabilme hususlarını da kapsayacak şekilde uzun vadeli sigorta kolları kapsamında değerlendirilmesi için TBMM’ye sunulan kanun teklifi 19 Kasım 2019'da Plan ve Bütçe Komisyonuna havale edildi.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
5510 sayılı ve 31/5/2006 tarihli Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda değişiklik yapılmasına dair kanun teklifim gerekçesi ile birlikte ektedir. Gereğini saygılarımla arz ederim,
Dr. Müzeyyen ŞEVKİN /CHP Adana Milletvekili
GENEL GEREKÇE
Bilindiği gibi çıraklık veya öğrencilik sırasındaki staj ya da kursiyer çalışmalarından kaynaklanan sigortalılık başlangıçları ve prim gün sayıları emeklilik hesabında dikkate alınmaktadır. Sosyal Güvenlik mevzuatına göre, 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu'nda belirtilen aday çırak, çıraklar hakkında iş kazası ve meslek hastalığı ve hastalık sigortası; meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler hakkında ise iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulanmaktadır.
5510 sayılı Kanunun "Sigortalılığın başlangıcı" başlıklı 7'nci maddesine göre de; sigorta hak ve yükümlülükleri 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için çalışmaya, mesleki eğitime veya staja başladıkları tarihten itibaren başlamaktadır.
Ancak; 5510 sayılı Kanunun 38'inci maddesine göre malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının uygulanmasında dikkate alınacak sigortalılık süresinin başlangıcı; malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olarak ilk defa kapsama girildiği tarih olarak kabul edildiğinden, çıraklar ve stajyerler çıraklık, kursiyer ve staj süreleri için malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasından sağlanan haklardan yararlanamamaktadır.
Türkiye'de çırak, kursiyer ve stajyer olarak adlandırılan milyonlarca insan bulunmaktadır. Çırak, kursiyer ve stajyer öğrenciler, uzun vadeli sigorta kolları olarak nitelendirilen malullük, yaşlılık, ölüm, emeklilik sigorta kollarına tabi olmalıdır. Ülkemizin zor şartları ve emekliliğin uzun sürece yayıldığı göz önüne alınarak milyonlarca kişiyi olumsuz etkileyen bu durum düzeltilmelidir. Çıraklık, kursiyer veya öğrencilik sırasında staj çalışmaları emeklilik hesaplamalarında ilk işe giriş tarihi olarak hesaplanmasının önündeki engeller kaldırılmalıdır.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Çırak, kursiyer, bursiyer ve stajyerlerin sadece kısa vadeli sigorta kollarına tabi olduğundan hareketle sigorta durumlarının düzeltilmesi ve uzun vadeli sigorta kolları açısından da sigortalı olarak tanımlanması öngörülmektedir.
MADDE 2- Stajyerlik, çıraklık ve kursiyerlik sigortalılık başlangıç tarihinin uzun vadeli sigorta kolları uygulamasında da çırak olarak çalışmaya, staja veya kursiyerliğe başlanılan tarih olarak esas alınması öngörülmektedir.
MADDE 3- Çırak, stajyer ve kursiyer olarak çalışılan süreler için borçlanma hakkı verilmesi öngörülmektedir.
MADDE 4- Bu madde ile Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) gelir sağlanmasının yanı sıra 08.08.1999 tarihinden önce yapılan çıraklık ve staj sürelerinin uzun vadeli sigorta kolları açısından borçlanılabilmesine ve borçlanılan bu sürelerin sigortalılık başlangıç tarihinden önce ise sigortalılık başlangıç tarihinin borçlanılan süre kadar geriye götürülmesini öngören düzenlemeyi içermektedir. Bu madde, çırak, kursiyer veya stajyer olarak çalışan öğrencilerin çalışma sürelerinin emeklilik hesaplamasında dikkate alınarak mağduriyetlerinin giderilmesinin yanı sıra öğrencilerin ülkemizin büyük ihtiyaç duyduğu mesleki eğitime özendirilmesi açısından da son derece önem taşımaktadır.
MADDE 5- Yürürlük maddesidir.
MADDE 6- Yürütme maddesidir.
510 SAYILI SOSYAL SİGORTALAR ve GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 5'inci maddesine aşağıdaki (h) fikrası eklenmiştir.
"(h) Maddenin (b) ve (e) fikraları kapsamındaki sigortalılar Kuruma başvurmak şartıyla, uzun vadeli sigorta kolları açısından sigortalı sayılırlar."
MADDE 2- 31/5/2006 tarihli ve5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 7'nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine "bursiyer" ibaresinden sonra gelmek üzere kursiyer" ibaresi ve aşağıdaki fikra eklenmiştir.
"Birinci fıkranın (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanların uzun vadeli sigorta kolları açısından sigortalılık başlangıç tarihi kısa vadeli sigortalili tarihinin başlangıcı olarak tanımlanır. Sigortalı 18 yaşından küçük ise uzun vadeli sigorta kolları açısından sigortalılık başlangıç tarihi olarak 18 yaşını doldurduğu gün olarak esas alınır."
MADDE 3- 31/5/2006 tarihli ve5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 41'inci maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki bentler eklenmiş ve maddenin dördüncü fıkrasının (a) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"k) 5/6/1986 tarihli ve 2208 sayılı Mesleki Eğitim Kanununda belirlenen aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ile meslekî ve teknik ortaöğretim sırasında tamamlayıcı eğitim ya da alan eğitimi gören öğrenciler, kamu kurum ve kuruluşları tarafından desteklenen projelerde görevli bursiyerler ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 46'ncı maddesine tabi olarak kısmî zamanlı çalıştırılan öğrencilerin bu bentte belirtilen sigortalılık süreleri,"
a)Birinci fıkranın (a), (b), (d), (e), (f), (g), (h), () ve (k) bentleri gereği borçlananlar, borçlandığı tarihteki 4'üncü maddenin birinci fıkrasının ilgili bendine göre,"
MADDE 4- 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
"GEÇİCİ MADDE 78- Bu Kanununa tabi olarak çalışan veya isteğe bağlı sigortaya yahut topluluk sigortasına prim ödemekte olan sigortalılardan; 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanununda belirtilen aday çirak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ve mesleki ve teknik ortaöğretim ile yükseköğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler, mesleki ve teknik ortaöğretim sırasında tamamlayıcı eğitim ya da alan eğitimi gören öğrenciler, kamu kurum ve kuruluşları tarafından desteklenen projelerde görevli bursiyerler ve 2547 sayılı Yükseködtetin Kanununun 46'nci maddesine tabi olarak kısmî zamanlı çalisatilan öğrencilerin bu kanunun beşinci maddesinin (b) ve (e) fikralarına göre gegen bu süreleri, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde kendilerinin veya hak sahiplerinin yazılı talepte bulunmaları ve talep tarihinde 82'nci maddeye göre belirlenen prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancim %20'si üzerinden hesaplanacak primlerini borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödemeleri şartı ile borçlandırılarak, borçlandırılan süreleri sigortalılıklarına sayılır.
Borçlandırılan sürenin karşılığı olan gün sayısı, sigortalının prim ödeme süresine katılır. Şu kadarki 08.09.1999 tarihinden önce sigortalı olanlar için, bu Kanuna göre tespit edilen sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler için borçlandırılma halinde, sigortalılığın başlangıç tarihi, borçlandırılan gün sayısı kadar geriye götürülür.”
MADDE 5- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 6- Bu Kanun hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür.
Kamubiz.com ÖZEL/ ANKARA