Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), 45 meslek grubunda çalışanlara yıpranma payı ile erken emeklilik fırsatı sunuyor. Zorlu ve tehlikeli işlerde çalışanların emeklilik yaşını öne çeken bu uygulama ile milyonlarca çalışana müjde geldi. Peki, yıpranma payı nedir ve hangi meslekler bu haktan faydalanabilir?
Yıpranma Payı Nedir?
Yıpranma payı, ağır ve riskli işlerde çalışanlara verilen özel bir haktır. Çalışma koşullarının getirdiği zorluklar nedeniyle belirli meslek gruplarına, SGK tarafından ek prim günleri sağlanarak daha erken emeklilik imkanı tanınır. Türkiye’de 45 meslek grubu bu haktan yararlanabiliyor.
Yıpranma Payının Özellikleri
Fiili Hizmet Süresi Zammı (FHSZ): Her yıl için belirli oranda ek prim günü kazandıran bu sistemde, 360 gün çalışan bir kişi, mesleğin zorluk derecesine göre ekstra 60 veya 90 gün prim elde edebilir.
Erken Emeklilik: Yıpranma payı ile kazanılan ek prim günleri, emeklilik yaşının öne çekilmesini sağlar, böylece çalışanlar daha erken emekli olabilir.
Erken Emeklilik Hakkı Tanınan Meslek Grupları
Yıpranma payı hakkı özellikle tehlikeli ve ağır işlerde çalışanlara verilmektedir. Bu grupta yer alan bazı meslekler şunlardır:
1-Madenciler (yeraltı çalışanları)
2-Askeri personel (subay, astsubay, uzman erbaş, sözleşmeli er)
3-Polisler ve MİT çalışanları
4-Radyoloji teknisyenleri ve sağlık çalışanları
5-Gazeteciler (basın çalışanları)
6-İtfaiyeciler
7-Demir ve çelik fabrikası çalışanları
8-Cıva üretimiyle uğraşanlar
9-Kurşun ve arsenik işleri yapanlar
10-Cam fabrikası çalışanları
11-Çimento fabrikası çalışanları
12-Cezaevi ve infaz kurumu personeli
Bu meslek gruplarının yanı sıra toplam 45 meslek grubunun tam listesi SGK’nın resmi internet sitesinde yer almaktadır.
Yıpranma Payı Nasıl Hesaplanır?
Çalışılan mesleğin zorluk derecesine göre her yıl ek hizmet süresi eklenir. Bu eklenen süre ile çalışanlar daha erken emeklilik hakkı kazanır.
Erken Emeklilik İçin Şartlar
Tehlikeli veya riskli işlerde çalışmak: Yıpranma payı yalnızca belirli meslekler için geçerlidir.
Belirli süre çalışma: Bu işlerde yeterli süre çalışmış olmak gerekmektedir.
Prim gün sayısını tamamlamak: Yıpranma payı ek prim kazandırsa da, emeklilik için gerekli asgari prim gün sayısı tamamlanmalıdır.
Yıpranma payı ile emekli olunabilecek yaş, çalışılan meslek ve koşullara göre değişiklik gösterir. Bazı mesleklerde bu yaş 5 ila 8 yıl arası düşebilir.
Erken Emeklilik İçin İzlenecek Adımlar
-Mesleğinizin yıpranma payı kapsamına girip girmediğini öğrenin.
-Yıpranma payına sahip mesleklerde gerekli çalışma süresi ve prim gününü tamamlayın.
SGK’ya başvurarak, eklenmiş prim günleri ile emeklilik talebinde bulunun.