Milyonların merakla beklediği EYT'ye ilişkin yeni gelişmeler yaşanmaya devam ediyor.
EYT YASASI ÇALIŞMASI HIZ KAZANDI
2022 yılının ikinci yarısıyla beraber hızlanan Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) için yapılan çalışmaların sonucunu merakla bekliyor.8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olmuş prim ve yıl şartını tamamlamış ancak yaş şartı dolayısıyla emekli olamamış sigortalılar için bir çözüm aranıyor.
EYT ÇALIŞMASI 2022 YILI BİTMEDEN KAMUOYU İLE PAYLAŞILACAK
EYT'de çok alterlatifli taslakları masaya yatıran bir çalışma grubu kurulurken düzenlemenin yıl sonuna kadar tamamlanması da bekleniyor.
ÇALIŞMA GRUBUNUN MASASINDA HANGİ EYT FORMÜLLERİ VAR?
EYT'lilerin nasıl emekli edilecekleri ile ilgili değişik formüller üzerinde duruluyor.
İŞTE MASADAKİ EYT FORMÜLLERİ VE TÜM SENARYOLAR
Formül 1
15 yıl çalışma süresi 3600 prim gününü dolduranlarda emeklilik için şartı aranmaması
Formül 2
Erkeklerde 25 yıl ve 9 bin prim gün sayısı, kadınlarda 20 yıl ve 7 bin 200 prim gün sayısı ile yaş şartına bakılmadan emeklilik
Formül 3
Emeklilik yaşını doldurmak için beklenen sürenin yarı yarıya azaltılması ve yüzde 2 maaş kesintisiyle erken emeklilik
Formül 4
8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olup, gerekli prim gün sayısı ile çalışma yılını tamamlayanların yaşa bakılmadan emekli edilmesi
Formül 5
Gerekli prim gün sayısını doldurmayanlara askerlik ve doğum borçlanması imkanı tanınarak, prim gün sayılarının tamamlayıp, yaşa bakılmadan emekli edilmesi
Formül 6
Emeklilikte yaş takılanların yaş şartında indirim yapılması
Formül 7
Prim gün sayısını tamamlayanların emekli aylıklarında belirli oranda kesinti yapılarak erken emekli edilmesi
Formül 8
Prim gün sayısını tamamlayanların emekli aylıklarında belirli oranda kesinti yapılarak erken emekli edilmesiÖncelikle kapsam belirlenerek kimlerin hak sahibi olduğu ortaya çıkartılacak.
Daha sonra da hak sahiplerinin hangi şartlarda emekli olacakları ortaya konulacak.
8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olmasına rağmen henüz primi eksik olanlar, yılını tamamlamamış olanlar ve farklı kurumlarda çalışmaları bulunanlar açısından da yeni değerlendirmeler yapmak gerekiyor.
Dolayısıyla EYT yasasının çıkmasıyla birlikte tüm 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olarak çalışmaya başlayanların aynı anda emekli olmaları diye bir şey söz konusu olmayacak.
Bu yüzden de kapsam belirlenmesi, daha doğrusu kimlerin EYT olduğunun tarifinin yapılması önem kazanıyor.
EYT'DE MAAŞ NASIL BELİRLENECEK?
EYT kapsam ve emeklilik şartları bir yandan belirlenirken emeklilik olduğunda maaş hesabının nasıl olacağı da merak ediliyor.
8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanların yani EYT'lilerin maaş hesapları üç ayrı dönem olarak yapılıyor.
İlk dönem olarak 1999'a kadar olan süreye bakılıyor. Burada aylık bağlama oranları yüksek olarak uygulanıyor ancak güncelleme katsayısı dışında başka katkı olmuyor.
1999 ile 2008 arasında yapılan ikinci dönemde ise aylık bağlama oranları düşse de büyüme oranı güncellemede kullanılıyor 2008 sonrası dönem ise ayrı olarak hesaplanıyor.
Burada da büyüme hızının yüzde 30'u alınırken bir önceki yılın enflasyon oranı da maaş hesaplamasında ve güncelleme de kullanılıyor.
Bu üç dönem için hesaplanan maaşlar toplanarak emeklinin alacağı ücret ortaya çıkartılıyor.
Her üç dönemde de farklı aylık bağlama oranları ve güncelleme katsayıları kullanılıyor. EYT'liler için de emeklilik tarihleri belli olduğunda bu üç dönem için hesaplama yapılacak.
TÜM KAZANÇLAR ÖNEMLİ
Emekli maaşını belirlerken ilk olarak kazançlara bakılıyor. Yani sigortalının çalışırken aldığı brüt maaş daha doğrusu SGK'ya bildirilen prime esas kazancı burada önem kazanıyor
Asgari ücretten gösterilip maaşın kalan kısmını elden alanlar için emekli maaşı da düşük oluyor.
Çünkü gerçek maaşları gizlendiği için hesaplama asgari ücret üzerinden yapılıyor. Bu yüzden emekli maaşını artırmak için çalışırken primlerin yüksekten yatırılması önem kazanıyor.