TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
31.5.2016 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nda değişiklik yapılmasına dair kanun teklifimiz gerekçesi ile birlikte ekte sunulmuştur.
Gereğini saygılarımla arz ederim. 17.09.2018
Lütfü Türkkan/ Kocaeli Milletvekili Prof. Dr. Metin Ergun/ Muğla Milletvekili
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Bu kanun teklifinde; SGK kapsamında teknik eleman olarak çalışan binlerce kişinin yaşadığı mağduriyet giderilecek, bunun yanında mesleki eğitimin teşvik edilmesine de katkıda bulunmak amacı ile çırak ve stajyer öğrenci olarak çalışılan süreler için borçlanma hakkı verilmesi ve sigortalılık başlangıç tarihinin uzun vadeli sigorta kolları uygulamasında da çırak olarak çalışmaya veya staja başlanılan tarih olarak esas alınması öngörülmektedir.
MADDE 2-Yürürlük maddesidir.
MADDE 3-Yürütme maddesidir.
GEREKÇE
31.5.2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun "Sigortalılığın Başlangıcı" başlıklı 7'inci maddesine göre de; sigorta hak ve yükümlülükleri 4'üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için çalışmaya, mesleki eğitime veya staja başladıkları tarihten itibaren başlamaktadır.
Fakat 5510 sayılı Kanunun 38. Maddesine göre malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının uygulanmasından dikkate alınacak sigortalılık süresinin başlangıcı; malullük yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olarak ilk defa kapsama girdiği tarih olarak kabul edildiğinden çıraklar ve stajyerler, çıraklık ve staj süreleri için malullük, yaşlılık ve ölüm sigortasından sağlanan haklardan yararlanamamaktadır.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun 5'inci maddesine göre; 5.6.1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu'nda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler hakkında iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortası; meslek liselerinde okumakta iken veya yükseköğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler hakkında ise iş kazası ve meslek hastalığı sigortası uygulanmaktadır.
Aynı maddeye göre; bu sayılanlar 4'üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılmakta ve bunlardan bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlar hakkında ayrıca genel sağlık sigortası hükümleri uygulanmaktadır.
Öbür taraftan; çırak ve stajyer öğrenci olarak çalışanlar 4'üncü maddenin birinci fikrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılırken ve de çırak veya stajyer olarak çalışmaya başlanılan tarih sigortalılık başlangıç tarihi olarak kabul edilmesine rağmen bu hakların
sadece kısa vadeli sigorta kolları ile sınırlı tutulması eşit olmama durumu var etmektedir.
. Staja veya çırak olarak çalışmaya başlanılan tarih uzun vadeli sigorta kolları bakımından da sigortalılık başlangıç tarihi olarak esas alınmalı, çıraklık ve staj süresi için borçlanmalarının sağlanması hak olarak tanınmalıdır.
Pratikte; doğum, askerlik, maaşsız izin, doktora veya uzmanlık, avukatlık staji gibi hatta bir çalışmaya da sigortalılık durumu olmaksızın geçirilmiş olan bazı süreler borçlanılabilmektedirler ve hatta meslek lisesi stajı veya çıraklık sigortası başlangıcından sonra doğum yapanlar isterlerse doğum borçlanması yaparak emekliliklerini öne çekebilmektedirler.
Anayasanın bireyler arası eşitlik ilkesi de dikkate alınarak, adil olanın pratikte sağlanmasını gerçekleştirmek için, aslında fiilen bir çalışmaya veya sigortalılığa dayanan çıraklık ve staj süresine borçlanma hakkı tanınmalı, bu çalışmalar sigortalılık başlangıç tarihi yönüyle de dikkate alınarak değerlendirilmelidir.
Bu kanun teklifi; yaşanan hak ihlallerinin giderilmesi ve mesleki eğitimin daha fazla tercih edilmesine fayda sağlamak amacıyla çırak ve stajyer öğrenci olarak çalışılan sürelerin borçlandırılmasına ve sigortalılık başlangıç tarihinin uzun vadeli sigorta kolları uygulamasında da çırak olarak çalışmaya veya staja başlanılan tarih olarak esas alınmasını amaçlamaktadır.
SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 31.05.2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 41'inci maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki bent ve üçüncü fıkrasına birinci cümlesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki cümle eklenmiştir.
k)3308 sayılı Kanun kapsamındaki çıraklar ile meslek liselerinde okumakta iken veya yükseköğrenimleri sırasında zorunlu staja tabi tutulan öğrencilerin çıraklık ve staj süreleri sigortalılık süreleri olarak değerlendirilir.
" Bu maddenin birinci fıkrasının (k) bendine göre yapılan borçlanmalarda sigortalılığın başlangıç tarihi, stajın veya çıraklığın başladığı tarihtir."
MADDE 2-Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğü girer,
MADDE 3-Bu Kanun hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür.
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifim ve gerekçesi ekte sunulmuştur.
Gereğini arz ederim. Saygılarımla.
Özgür KARABAT
İstanbul Milletvekili
GENEL GEREKÇE
Ülkemizde mesleki ve teknik eğitimin durumuna ilişkin yıllardır çok sayıda çalışma, çalıştay ve düzenleme yapılmasına rağmen mesleki eğitimde ülkemiz halan arzulanan seviyeye gelememiştir. Ayrıca bu alanda yaşanan sorunların çözümü noktasında kayda değer bir ilerleme gerçekleştirilmediği görülmektedir. 2018 üniversite giriş sınavlarında meslek liselerinin en başarısız okullar arasında yer alması da bu alanda acil bir eylem planı ortaya konulması zorunlu kılmaktadır.
Yapılan son araştırmalara göre, mesleki eğitimin en önemli sorunlarının başında sektörle işbirliği yetersizliği, öğretmen ve öğrencilerin kalitelerinin geliştirilmesi ile mesleki eğitim algısı geldiği ortaya çıkmaktadır.
Ülkemizde meslek lisesini bitiren öğrencilerimiz çoğunlukla eğitim aldıkları alan dışına yönelmeleri geleceğin iş gücü potansiyelini ciddi anlamda tehdit etmektedir. Bu sorunun birçok nedeni olmakla birlikte, öğrencilerin eğilimleri, potansiyelleri ve beklentileri ekseninde doğru bir yönlendirmeye tabi tutulmaları, bu sorunun çözülmesi açısından önem arz etmektedir.
Öğrencilerimizin kendi alanları dışında alanlara yönelmelerinin bir sebebi de staj sürecini sağlıklı geçirmemeleri olarak değerlendirilmektedir. Stajyerlik uygulamalarındaki keyfiyet, yoğun çalışma saatleri, öğrencilerin emeklerinin karşılığını alamaması, staj sırasında maruz kaldıkları olumsuz durumlar kendilerini meslekten soğutabilmektedir. Bu sorunların dikkate alınarak, tüm öğrencilerimiz için standart, eşit ve keyfiyetten uzak sağlıklı bir staj süreci geçirmeleri için gerekli girişimlerin, yapısal ve yasal düzenlemelerin bir an önce hayata geçirilmesi gerekmektedir. Bu anlamda öğrencilerimizin stajyerlik sürelerinin hizmete ve sigortalılığa sayılması da meslek liselerimizin cazibesini artıracak, aynı zamanda öğrencilerimizin okullarına duydukları ilgi ve özeni de artıracaktır.
Meslek lisesi öğrencileri, 3308 Sayılı Mesleki Eğitim Yasası doğrultusunda, eğitimleri kapsamında staj eğitimi de almaktadır. Bu staj sürecinde öğrenciler sağlık sigortasından yararlandıkları halde söz konusu sigorta emekliliğe ve hizmete sayılmamaktadır. Bu Kanun Teklifi ile öğrencilerin mesleki eğitime yönelimlerinin artırılması noktasında staj başlangıç tarihlerinin ve sürelerinin emekliliğe ve hizmete sayılması öngörülmektedir.
MADDE GEREKÇELERİ
MADDE 1- Sadece kısa vadeli sigorta kollarına tabi olan çırak, bursiyer, kursiyer ve stajyerlerin bu sürelerde uzun vadeli sigorta kolları açısından da sigortalı olarak
tanımlanması ve sigorta primlerinin devlet tarafından ödenmesi öngörülmektedir.
Madde 2-3308 Sayılı Mesleki Eğitim Yasası kapsamında, staj eğitimi alanların çıraklık ve staj sürelerini borçlanabilmeleri ve bu sürelerin başlangıç tarihlerinin, uzun vadeli sigorta kolları açısından da hizmet ve sigorta başlangıç tarihi sayılması amaçlanmaktadır. İlgili maddelerde yapılacak değişiklikle, okul ve stajda geçen sürelerin hizmetten sayılması ve öğrencilerin mağduriyetlerinin önüne geçilmesi sağlanacaktır.
MADDE 3- Yürürlük maddesidir.
MADDE 4- Yürütme maddesidir.
5510 SAYILI SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TEKLİFİ
MADDE 1 - 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 5 inci maddesinin (b) fikrasına aşağıdaki cümle eklenmiştir.
"Yukarıda sayılanlar açısından, talepleri halinde, uzun vadeli sigorta kolları açısından sigortalılık başlangıcı kısa vadeli sigortalılık tarihinin başlangıcı olarak tanımlanır. Bu durumda söz konusu sigortalıların uzun vadeli sigorta kolları için bu kanunun 81'inci maddesinde belirlenen sigorta primleri hazine tarafından Sosyal Güvenlik Kurumu 'na ödenir."
MADDE 2 - 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 41 inci maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki bent ile maddenin üçüncü fikrasına birinci cümlesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki cümle eklenmiştir.
"k) 5/6/1986 tarihli ve 3308 Sayılı Mesleki Eğitim Kanunu 'nda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler ile meslekî ve teknik ortaöğretim ile yükseköğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler, mesleki ve teknik ortaöğretim sırasında tamamlayıcı eğitim ya da alan eğitimi gören öğrenciler, kamu kurum ve kuruluşları tarafından desteklenen projelerde görevli bursiyerler ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 46'ncı Maddesine tabi olarak kısmi zamanlı çalıştırılan öğrencilerin bu bentle belirtilen sigortalılık süreleri, "
“Ayrıca birinci fikranın (k) bendinde geçen sürelerin borçlanılması durumunda sigortalılığın başladığı tarih, uzun vadeli sigorta kolları açısından sigorta başlangıç tarihi sayılır. "
MADDE 3- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 4- Bu Kanun hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür.
Kamubiz.com ÖZEL /ANKARA